SRPSKA BOGINJA SERBONA

Serbona je bila najveća boginja antičkog sveta, imala je najšire nadležnosti i najčuveniji
hram od svih boginja. Najšire je slavljena kod Srba, a i kod Grka i Rimljana. Imala je više
imena i svaki od ovih naroda je slavio pod posebnim imenom. U antičkom vremenu svaki
od velikih bogova je imao svoju pratilju ženskog pola koja je bila njegova pareda, tj.
uporedno božanstvo koje se poređuje sa njim. Reč pareda je iz srbskog jezika i
upotrebljavana je i kod drugih naroda u
antičkom vremenu za označavanje
božanskog para, pareda za ženski pol ili
paredo za muški pol.

Bog Serbon kao jedan od vrhovnih bogova

kod Srba i božanstvo zaštitinik vladarskog i
ratničkog staleža imao je jednu boginju
paredu koja se pojavljuje pod imenom
Serbona. Ovaj božanski par predstavljao je
glavna obeležija dana i noći, Serbon je
predstavnik sunca, a Serbona predstavnik
meseca. Čuveni božanski parovi bili su Keva
(Kibela) i Atis, Afrodita i Adonis, Demetra i
Triptolem, Selene i Endimon, Zevs i Hera,
Serapis i Izis i itd. Možemo predpostaviti da
je Srbona dobila svoje imo po ulozi parede
boga Serbona.

Glavna uloga boginje Serbona jeste zaštita

života i plodnosti u opštem smislu, svega u
prirodi, životinja i hrastinja. Zato je narod

1
prizivao imenom majke, babice i
dadilje. Ona reguliše lov na
divlje životinje i u toj ulozi
predsedava lovu i lovcima. Da bi
zaštitila divljač ona ustreljuje
svojim strelama boga lovaca
Ariona. Njena obeležja su krst sa
četiri s što su u stvari četiri mlada
polu meseca kao obeležija njene
svemirske uloge. Taj Serbonin
znak je ostao kao glavno
obeležije srbskog grba. Pored
toga često se kod nje nalazi i
simbol kretanja sunca, svastika,
kao znak njene uloge parede
boga Serbona predstavnika
sunca. Taj simbol doslovno znači
kretanje sunca i meseca, kad
sunce zađe – mesec izađe i
obratno. Mladi mesec je simbol
plodnosti, a Serbona kao
mesečevo božanstvo ima
posebnu ulogu u zaštiti žena i
rađanja. Zato su je nazivali i
babicom. Herodot kaže da su
žene iz Trakije i Peonije prinosile
trebu Carskoj Serboni. Ovo se
može razumeti na dva načina ili da su je smatrale caricom boginja ili što je bila pareda
cara Serbona.

Najstariji kip Serbone koji je dosad pronađen je od pečene gline iz Podunavlja i potiče iz
trećeg milenijuma pre n. e. Artur Evans je našao na Kritu jedan kip Serbone, koja kao i
njen paredo, ima dva lava i potiče iz drugog milenijuma pre n. e.

Kod Grka Serbona se zove Artema, što je ustvari preličeno ime Serbone. Prvi
samoglasnik je u njenom imenu često zamenjivan sa „A“ kao što je slučaj i u
nacionalnom imenu Srba, Sarbi, Sardi. Kod Hezihiusa jedan oblik njenog imena je
Sarbima. Grci su često izostavljali početn oslovo „S“ „E“ i „I“ kao i zamenom „B“ sa „T“
omogućila je da konačan oblik u grčkom jeziku bude Artema. U nauci nema sporenja da
je Artema pregrčko božanstvo koje su Grci nazvali u duhu svog jezika i usvojili kao i
mnoga druga božanstva. Svi se slažu da to ime nije grčkog porekla, pa kao što vidite ono
je nastalo od imena Serbone.

2
Grci su je široko slavili i kod njih ona je
bila kao boginja na prvom mestu; samo
nešto malo su izmenili njene nadležnosti,
tako da ona nije postala različita od
Serbone. Karijatide sa vencom od pruća na
glavi su plesačice u čast Serbone. Gutri
kaže da je Artema lovac slavljena na
Helmskom poluostrvu daleko pre dolaska
Grka.

Preuzeto iz spisa gosp. Jovana Deretića