IIOI.

^11OI |` |
N.RODNO PELARENJE U SELlMA 01{0 SISKA
l svm eimn oo >isRa iuia |o mnovo se!|aRa, Ro|i se !ave
ea0n|em. Iea0n|e n)|e aleno samo o sema neuo i o ua-
!eRim umsRim nns0|lma. Ro|a su sc sm|esia uu!oRo o umnma i
kojll u oRoici >lsRa ima dosn. l svim scima, Ro|e sam os|eio. na-
lno nnm na ee. L n0Rlm iI selma ima vie. a u neRlma man|e, no
mDe -0 sa sivunou el, da ncma sca. u Rojem ne !i !io !a0m |e-
dan c!n. pa maRn jednom Ronlcom. `ano |e naomenuIi. da
sca, Roja su se smj0>Ila na !eujclma. imadumnouo vie ena.
mgoli ona, Roja su uz ijeRe. i Io u onlm odu|lma, vdje voda eso
znzl nno|0. JnRo |0 u seu Oui 0anje neInua !io vo nzvi
jeno. n unnas | cij0om seu ima cR jcdna Ronlcn. a!no ma dnnns
6 c!na sa 15 iviL e!a, a ncRada |e !io Ioua )nouo vie. `aj-
!oje >\jedoan-vo Iome je-u uni elu|aci Ronica a svi mvi i
usi !ez i |0dnoua l\oua eca. ^a|ve je ome Rlva voua. Ro|a
cso uu(e vem0na oIlva ivad0 i anjnRc. 1sIo aRo |e i sa uru-
m >clma. Roja 00 na ouujlma, na Roja es!o donzl voun, uoR
s0lmn, Roja su oo oncima, lmauc nnouo vl0 ivlh a. Jo
u1a 'uo truac . . u. O uzoclma oaunnja cas!vn
pis Ra|u. `n| J\ Je cvaua casva |esu uaeRo u umnma.
uujc 0!e oRo svo|lI !\ca uc uuarl . Iruouom ouavnn|a o-
sjc!io >nm mnoua s0!n. pa u il 0dom navesIi i u|cuno uz seo savii
)Dj \In0.
Odra (1), a!no (5), Ino Iano (l), 1enina (14), `uo (li}
!:eto,
:
ani
.
(5),

0 (J 0), |
'
R ( 4), >I

eRo ,, Jina (2), 1-

va Iunna (6), >uz0c (15). Osm oua -umsIo nase|e |e-
ov

l ma |ednou p :na sa 40 Ronica i Iuce| sa |ednim ea-

Om l oRo 20 Ronicn. U svim im seima i nase|ima suseemo s!ao
adclonnno pLarenj\.ali se vc oaa i ujcca| isto modenovn e-
JsI\n. Jradlcionnno eas!vo |e |aRo aleno. s0|aci cal su
njn voovo sn-l l ju!omono ge uvaju, a !nRo mod0rno e-
as!\o \o eRo roOl re u nna sca.
X vom \ mje::!u DlsaIl nnj-!nlj: naln pelarenja, a !o jc
pelarenje o umnmn - a I. zv. uvjm ll umsIl n 0ama.
Pelarenje po umama
I0aenje o \mnma !lo |e ncRaua \o in!0nzivno, a l ma ua
]o i dnnis o seimn. Io|a su se sm|es|ia u !lzini veiRih i sIai
l
:uma. Takovih uma ima jo i dana: u 9kolici GrLde; zatim je Inn-
njaka umn, Tupo lovaka i najpo zna tija ! uma Brezo\ica.
Po kazivanju jednog starog pelara iz Struca nekada se e Iod
njih na ovaj nain ilo traiti pcele po umamH. Oni o nnzivaj
ce, a taj nnziv je bio ili je jo i ada po svimn osnI)m se in
- Svi pelari, Ioji su ili traiti pele, moul su se no ujuro
okupiti na odrcttnon mjestu u selu, l to na Malu Gospu, i oudu su
s\i zajedno o!i u umu. Na poet ume suse s\ razili nn razne
strane i stali traiti pele po starom drveu. rrko jc u kakovom starom
u

ljem
:
vetu
!
laao J?ele: _urez

-jg_.l

ieir

ili no znnk !
|u Itzn. Jnj znnk Imao
.
e cRu maQim1 nRouta] dub nlJe
RmiO dira tL jer po njihovu Yjerovnnju -nk i e umr i j e o
d ) rn e u e l L a, k oj j e z n k o m k r "ao e n.
-

nnns su obia'Vm1 selimn s| ali imn i nekih zuze!aIu.

znrnvo rnz!Ra. >nda J opiati o|inj Irnenjn eIn o umama,
\artenje meda iz panjeva, pretresanje nnclnih pela iz nnjn |
o.nice noe ana ,. u selu V uro t U V urou idu traiti med
po umnm oslije Velike |o-^ ai same plle trae .reko cijele go
dine, i to ne namj r -t ae pd. nego ako ih tko slucaJno
na(!e, kada ide nekm poslom kroz sumu. "ako prolazei kroz umu
netko vidi sluajno, gdje pele uljeu I neko staro drvo ili izljeu
iz njega, te on !o drvo obiljei sa znHko| kria, o o!no sjeki
rom i! noem, tnko ostavi. Isti dan 1 sumrak ili drugi dan rano
ujutro vraa *\ sa svim potrebnim na to mjesto. Rade to |red veer
jli rano ujutro radi Iocn. |r su onda sYe pele u dveu ne znze
napo[e, pa nema |ojazni od uboda. Ako e1i pele znjedno s anjem
da odnese u. onda rnd oYako:
.
^ujprije znpal u nekoj maloj posudi gubu i snvi .ed le o
dobro ndiri ee. dn se one mnme. Zatim znepl lr o ne or:.
pom, da pele ne mogu izlaziti. On| a uzme eru

- 1ou uce
Inr!n po drvetu. da ,ush1novi do kuda dopire ujn. O|n krnj, gdje
upljina pr0siajP: oznai re'Om. iu se zahm drvo Kod obn rez
Na -j prJ8 se jl'cna dnska, dn ele ne mogu zazI
n nu dno BefTkakovo staro sito l vrea, da pele ne slure. Ako
:ie takv panJ Iga on se- pnveze na l;a pomou konopa i nosi
kui ; a ako jt eLc- onda ga ... /\ n_kima.
St!)-z :o starog dn-era hot: samo med iz\ndit, onda se radi
ovako:
Najprije se kroz leto pele ndie gubom, da se j nRo omame
i da se skupe na dnu 1 j Ldnu lpu: a zatim se na dubu izree rupU
kruno
g
n o | lika li pra voku t nika, n se kroz taj otvor vadi med za
jedno sa saem, i to pomou noct i ruku, i stavlja se u zn to ve prire
denu posudu
Jkn .('>' ela dobiju ive pele, onda se kroz leto najprije dobro
nadin": .pcm, /cb 1 se na pra Yi rupa. i kroz tu rupu vade pele,
neki rukamn, M neki kakovorn r:o.:uclow, i pretrrsaju ih u svoju konicu.
U okoliLi Brebrovca takoder trae pele po umama. Osim dn
ih slunjno nndu, ovdje ima i drugih metoda: nek stavljaju na travu
\ umi \osak. oko kjegn se kupe pele, ako ih ira u blizini , n onnj
koji trai mora paziIi, nn koju ::tranu odlijeu, pn ondn de za njima
2
!uRo nadj e du|, aIo je udje u |:o| oRoici. `eRi rae IaRovu um-
-Ru isinu sa cvjcm i Iu romara|u. o!Iuda doj eu Ruda od-
ij 0u ee. `acnjc meda z an|a, jcn1 i noenj e.|nnjn Rui jest
kw u `uroIu, samo ovdj e je druui nain r0Ircsan|a ea iz dc|a u
konicu. ^auene se ee :nno ujuIro i DJU veer nadime Ioz eo
dmom cvareIe. ue Ii vu|e. Zl11 -e sjcR rom oIo ea isijee Rrun
oI\or. a se Iroz aj oIvor turi ujnU |cdna o|ina uranica C
iem, a na Iu se ranicu smjes!e zara\o oIue sve ee zajedno
s maicom. ZaIim ih ear vadi naoje jre!r0se u Ionicu.
l

irici nema odre(|0nh danJ Iadu ljudi idu )ai ee o u-

mama, neuo se vadi med ii odrec an| pa no- Rui. aRo se na ee
nnicle isIo suajno. Io se nai' na dub pelama. rieIa se
vcer. J 1o zaIo. da se svt ee saIuc u clubu. Onda s0 zae leIo i
du | se reii na dva Rra|a zaIim se zaI\or uore do je ve oznam
nanom. sav na Roa J \oz kui. U irici je zanimj)v na'in va-
t!nja ea iz du|ova. l |io RaIovo] o>ud zaae se rijcsIe Iod
Icua e|n azii. da rijesRe |udu aIo\e. da n? ore nmcnom,
Ltuo da se Io vic dme. Jaj dim -e staYi pod leto IuIo. da u uz u
\jinu. 1nda e nee omame. onda -e oIo ?Ia isRoa omou sje-
kire rua Rruna o|iIa i na nju se |rzo -\a\i Ionica. 1 Ioju uaze
ee ojerane dimom. Ionica sa \lumu ta vi se na jednu dasRu,
poIrije veiIom ahom i vozi na Roima kui.
U Struen naiaze na ee o umumu sIo suajno. ^acni
du| o|ij ei se znaIom Rria i osIa|e u uD do zime. Zimi doazi e-
lar. Io|i ua je o|ijeiu. o njeua, otil ga. omota a!Iom i vozi na
-uouicama kui, jer se na drugim prijevoznim *redsvi ma ee re-
vie I resu. Io jc zima suha, onda eIa|u. da Ddne rvi snieu, a dub
II onda voze Iui.
.
U Ured oaze car u |escn traiti |ct o umama. 1ma
\'ie nuina, Io|)ma se sui, dn pronadu D'. N cI D(0JJ |J0luZPJ
>U1OH aze. od Ioje sIrane do|eu i Iumo od!jcu ce c IaIove
s\msRe isIine i naajaIa. 1ma jedan stari e+ar. Roj i aRo oznaje
nttc, da l o mann -uziva neIim o- fiukanjem. Ako su
pCcle u |izni aIo uju !uI. one do)ju tamo, odaIe !uI doaz .
!'tur nnIo resIaje C fiukanjem i paZi. 1 I|m 1u\cu nuj\e
pcca odnz. l Iom selu je osIuaR s vadenjem meda, pre:csanjem
pela ii sjecnjem a (e\a isi Ino i u drugim selima, sumo ovdjc ma
jdno

)a:
'
Io
|
carsIo maIoje pclar rai,

!o

De

nastamle |aRo t c veu. vo pomag:1lo na71aJn

sno j jcdno drvo uruuIo i eI\erouuas!n,
preko 6 m uo 1 lU cm eeo. l razmu
c
inu od o neI:a o dvo
! cIroZ )o|ui ruama od 3 cm rom|eru. O ! e rupe se nauura|u
tI:uPi Iaov do X m0Ia dugi. ^a gornjtm kraju ovih jes!ava
t-Ii sIe dos!a jaIo c |vo. oIo metar dng:(. 1 obliku -n. .!o -u
prele Yisoko na d)veu. ondn se omou .(\n D\1je do njih, i Io IaIo.
ca se I!ju o|jesi na prvu granu do koje do:e!:ne, i onda IaIo daj e.
do . ne dode do ea. Osim u tom sluaju. khu se
d JojenjU& i o onda. ako oj \soRo sjedne. PelaJi. Ioj nemaju
}\u cju se na visoIo drvcc omou ja k ih i de|ch avaa. Je
a\c za|ija|u u sano\im razmac:
]
a u r>-n i t se cnju do ca.
3
. Oznaivanje' nad cuih duboa
JeIc naene o un1ama imadu sline naziVc u svim selima.
1ako ih nazVa|u. wnske ele, nadeni elec, divlje ele, umski elec.
nmski elec.
.
-- -I mena pela nad enih 7 NJaWa
l sVim sclima osloj i i I je osIojao neRada jedan znaR za na-
dene eIe. a to j e znaI ia, zaaVo znaR uIa. Znaenje Ioa
znaIa \e se |e s\aedje i zguliIo. j cdino u >Irucu. RaRo sam Ve na-
Veo. \j ej u ljudi . da c sVaIi umijeIi. lLo dine u elca, Roji je zna-
Rom Rria ol!jeeh.
Vrste ko.nica
U selima oIo >i sIa uoIelIjaVa se Vie VsIa Ronica.
l. O d n fl ena a n j a. Jo suRonice.naRoj eseIjacinaiIaze u
umama zaje1no sa Iama u njima. u iI oliI oi donaajuRui. 1ma
iI azniI VeIiina. Ve cma Iomc. IaRo je Vcl iIa uIj ina dula. u
loj i su se nascI ile e!o. `eRo j i eI ai osIaVljaju laRoVe Ronice
u onom olliRu, IaIo su ih

li u umi& neki iI Rod Rue izadc. da

doli| u isIo oIruzuo olI iI. OVe Ronicc Rod Rue i zaene najVie su
u upotreli . doi m e one oblika, RaRo su naene u umi, ij eIRo su-
seu. \isi na im se Rree od ol meIa do meIa i ol. a delljina i-
hli7no od 30-50 cn. `a donjem im se kraj u od ula ema oe i zee
l. z\. leto, 3-5 cm ioIo i do 2 cm VisoIo. `a onj iRrajilijese
okrugla dasRa, oja i ma ime zcLelak, a donji se Raj posla\inaoRuIu
i I el\erouelasIudnsIu, loju se zoVc skolek. Jaj sRoleIdolioje imeod
toga, to -c je nekada od oIueIoa nunja olIoIio pomou sjeRie. `a-
z.i skolel i zaelak osloj e danas jo samo u seIu `uol i >lucc.
j C -e u duim seIima Ve izuili. Od zaeIRa 15-20 cm doIje
pioi|- sc u isim razmacima 4 maIe ue. Ioz Roj e se u Ronicu
proturaju dVa tapia l l!
3
omje)u. i lo IaRo. da unula aVe
ohIik kria, a nn nj:ma se di sae. Naziv za lc laie u sVim je se-
lima kri.?i ili kri. To konice jo su i dnnus do-la u uoleli. ali se
c`! i Vie gube nestajanjem stari h i VolIih uma. . edino u
Stuen naiao Can na veliki broj takovih Ioni c:. i lo preko 100 Ro-
mada. IeIai j o i danas govore, ela je med iz laIoVi! Io;nica najbnlji
i du ga >\ naj,.e dobije. Ta \sla konica ima azliile naziVe. stubli,
umska rulia; stubli za med.
2. I eln ocl :n. a i ma ih dvije Vsle.
u) jedne se pletu ou uiVI je Joze, koja ima oVe nazie. zirolozo
'uina; trta i bela trta.
h) thuc se I elu od lnnkih iba.
Te konice p`e suni i+eIar . Zn to uzmu oodno aI jasIu
granu. ne Vie dclcIu, o>olilo onu, Io|a ima Vie aal]. Te aI je
o-lu\ ^! u onoj duljini lnIo eIiIukonicu ele imali. pa se oIo loa
poe\-;i od vora r`^I | u plete konica od nnIil Vlo\! iba.
Omaz'ivanJe pletenih konica
Obje vrste pletenih I\!ica omuzuj u -e oVim smjea!a.
a) ~Vjei n govectim zuolinama. i lo do l cm delelo oIo ci jele
konice, ` o pon;ini se jo osu eel om.
4

l
I) 1o\aa omijeana sa siInim ij esRom. ^eRoj i eari jo i
Io omau )8I
o
jenim \anom u \odi.
Omazuju se zaIo. da u RoLIce - doi s\|eIosI i dau njma
Iude Io \a Ioina.
Oblici pletenih ko.nica
IeIene Ronice imaju \ie oIRa. no u st ma oRo >sRa jesu o\:
a) j edne za\a\aju 1 jaR
!) u o!iRu z\ona
e)- nisRe i Ir!uas!e.
IeIene Ronce imaju raznc nnzi\e: koka, v|ia, /ruka, -
|ia, |c/cua kouica i o|ia.
3. >aC t a\j en e od d as aRa Rao Rri nj i l e
Ionice sasIa\j ene od dasaRa jraVe se najVie od jeo\ne. Io-
ooVine, amo\ine i \r!o\ine. Od Roe ne rav. |er \j euj u. dauRor
mn raznih zaraza |meIij). lzmu se u\|eI 4 d asRe do 2 cm deIee.
a dujina im je rnzina Jma Iome. RaRo se \eiRa Ronica ei nara-
viIi. asIa\e se \sIo omuu a\an u oIRu araeouama. `isina
Ro:ice razina j e. ai niRada nisu \ie od 1,5 m i ire od o meIra.
^n ornji Rra| Iije se R\adraIna dasRa. a donj Rraj osIaj e uI\oren.
>\n mjesIa. dje su dasRe sasIaVj ene. omau se io\aom. da ne !i u
uuIranj osI doina s\jeIosI. ^a donjem Rraju u sredin j edne
sta:ie1 noe\i od u!a. izree se e!o Roj e moe i maIi 3 oIiRa: ro-
RuIasIi. R\adraIni i ra\oRuIni. a \eiineRao i ona nasIu!ima. 15-20
cm od ornjea ruIa roIue se u sIanicama 1 ruice. u Roj e se umeu
li. JaRo\e Ronice -Ia\jaju se oIino na R\adraIni slc|cl. ^azi\i
b1 m neudje Rao u eIenih Ronica od ua. a neudje ih nazi\aj u:
Jiccuc kouirc ii /ic ic Jckc. !zauju se u\ijeR Iez Rro\ia,
|edino sam u Uredi naiao na jednu Ronicu od daica. a Iia je 2 m.
\i soRa i o meIn iroRa i oRriVena oInim RoriIom.
1. I eI L n e L d s aJ e
IeIenih Ronca od s!ame ima na|Vie i naj IrOjnje su zasIuanc
ROd s\ih eaa. U s\im seima nisam naia
o
niI na j ednou e!ara.
oj i Ii se !a\io eIenjem Ronica od same. Je Ronice Ruuj u e-
ni na sajmo\mn ii od IruoVnca. Ro| ih Voze na rodnj u o seima.
i Io naj\ie :z Ieoa\e. ^aziVi za Ronce od same isIi su Rao Rod
eIenih od run. ai ih naj \ie naz:\a|u |ctarc. Iod eIara j e
\nno, da s e no\e nim ne omazuj u, neuo IeR onda. Rada \e
mao osIare. omnzuju h uo\eim izmeIinama i eeom i o\aom
-n siInim ijesRom. Jo se mora doIro omazaIi. da ne uazi niIi
nn|manje s\ije!n. jer o \j ero\anju eaa. ea ne e Ii!i
u Ronici. u o|u uazi i mao -VijeIa. l eIae neIo|i e-
ln:i s!a\jaju lt, da se sae Ioje dri. n neRi ne. n se u InRo\im
lcaama sae di zidoVa Ronice.
l no\ije \i|me oea je heu nae eare odi rali i no\a
nnoVinsRa Ronica eIena aRo od same. samo mnouo de!je.
Vnl|IasIa o!iRa s eIom uore. n ne doje.
5
^emn ni!) |ednoca e!nrn. oj I uoIejnvno snmo jednu
Vrsu Dnica. nevo svni n| vie ovn onica. 1 selim, Rojn su
sc smjesi a reIo dre 1u;e. nnjvic su u upoIrc!ipletene odsnme.
zalm eIcne od run. u o!u Rrinjicn. r|cIRo suIi. >en uz
>nvu i mnju na|vlc Ic!cne od ame zuIn Dd dnicn vro r|eIo
sIu|c. l sclmn n rco >nve nnj\:e su znsIunni stubli, znIm
eIene od sume i rnv|ene od dasnu. `n e!ene od run se vro
Ij eIo nniazi , no i e nc rn\e nmDnj i euI snmi . neco su dosjee
ovnmn micrac|om. i o najvie iz Ioupjn.
ixno Io sum ve nnveo. sve onJce muju u unurnnj os dvn
uri enn nin. nn ojimn se dr sae. ! nii se nnzivnju kri
I kri.i, n u svnIu Ionicu sInvjn se uv|e sumo jednn Rr.
>vnRn onicn imn uvi j eR snmo jednn ovor. o kod sviL iovn
Dni(a sa
l
r 1 donjem ruIu. n In| oIVor naz:va|

u svmn seimn
leto. 1e!u muju ve o|iu: vndrnIa. nvouIniRn. !roun ou-
m]esecn.
t Gc.ie narud dri onice
l. ^ci cnr sIu\juj u svoje Dnice na zn Io ureene sn!e.
Taj sInnR se o!no rnv uz uu u zaVjerini. oRrenu remn jucu.
n nnroiIo -e
nz. dn |e c|e dan nu suncu. F zemju se zn!i|u 4
jun ocn. a nn njih se r|ije dnsn. IaIo da ->t sun mn zced
mnenocn sIou. Jn| sIo!i je VisoR oRo metar, a nn njega se mee |ednn.
dvij e n nu|vie ri onice. i niRndn se ne nnIIrvn.
2. ^ei e!nri uzimuju isIi poloaj Rno i u vom o!iRu. snmo
se u zemju u o!!u ru\ouInn !i drata nIi|: 4 |nn Rocn
3 mcIrn dun. nnd kojimn se nnrnv mncn rovi. oRrven in-
drom cr|eom. 1sod rova )i!|u se u jdnnIm rnzmncimn
dasI. nn oj e se sInvjnj u Dnice. Jno\l nzd|cnn moe !iIi 3-4.
3. ^e eInr rne !aova zaIoniIa zn ee oJe Ia|
zda same ue. Io nnj vle dVn ed!jn ud zemje. ^ n zem!|u se stave
dvn Irnmn. ne revie deIcn. i Io jedan DdnU h do zidn. n druci D
mcIra o me!a: dnje. OIn se orco oVeu dasnmn nn e duse
snvjnju sc Dnce. `ud cjcDn duj)nDm l l:non od cne se ovi,
osu ooen o!no o\cn crijeom.
4. ^ci savjnju Dnce isod unocn ovn. In SRoca i
Ro|e uruce cosodnrsIe zc:adeo
5. ^e.urnde sro\i-!e uD u Iecm sunju snmo sn 2- rnz-
d]ea nuIriIo !osim o\n. oj i jc D:iven lndrom crij eom.
6. ^ei sIuvjnju is]Dd z|one conj ccu dije!n Rue, i n zn-
!oniIn nsu orivenn. |e I zniu|e sam izIDn.
7. ^ei ih sIav|nju sod sIecncu, o|e vode u orn i do
Rne, no Ie onice monj u I)ll D):\nc v:eann i rnmn. dn
na n]iI ne adu rnina i snce.
.
8. ^ecd]e od sIeIou o|e gospodarske zcrnde rivsIe
dusu l 1 n]u snvjn|u !oncu. n -\e sun nnRrju vro osim
Irovem nnnv|enim od dnl cn.
Leto u nekim selima naziyaju luknja.
6
Jnlovn zuon!n zn ee susreu -e uoovo o svim sema,
zapravo Iod onI pearn, oj nemn|u oseIno u auenon ei

n(na.
Soro u svim sel nn do!ri ear )na|u suurucne pein|nIe.
.J cdUn od najs!Urjih IioVa enjnn. nu oj e snm nuino, oso|)
j c i danus u rc. n zuda uvao:
U zemlju su zabijena 1 jnn stupuq to dva rednj n `in. stra-
nj nii. n na njIovm v:Iovimn naprajen je osi Irov. Io|:
je prije Dio DoIrven indron, n dunJ- jc crijeom. IelinjuI |e
C. iI s!rana oplelen iljcm i omuzan ovaom. jcuino |e sa
)edn|e sIrnnn otvorcn i ud uore odo-LO od Irovn rema doI|e,
razdijeljen 1 d\n di]eln pregra.dom od dn-na. nn ojina -oje Ionice.

Drugi urade |:ine e)n]ne sasIu\et od dusaIa sa dvo-
s!rcnim Irovem. !o Veim sn slrnn| -t:un(. a ma. njim sn rdnj e ;
ori \eni -n crjepom i indromo 1mn i>!o tJIovih. ni Yrlo starih pe-
I)njun. oj) sunarnvjei od vro |aIil hrustovh stuovn i deDeiL
Irus!oViL dusnn.
l ncim seimn urnde pen|n
]
c uo sasnvne di|eove same
l ue za s!unovnn|e o|e druue uo-podur-e zurndc. N a IuIovom
poloju ii im nnrave. znprnvo p.odulje Iun Irov. osI:j u od
snmim
|
unim Irovom, doim I u druum -imn urudc iso zusbno.
1od nIil en|aIa vde >l Lij el lonice. |er rednjn -rann
n |e nim zuurnd|enn. ^eI meu sn prednje strane -nno ur mo-
!Ja. dn se once ne mouu uIras!i. Iod nekih je r(Onja s!runu s!o
za!votenn dusnmn, -umo su dnse Rod leta razmaknute, n -e vdi
\:|o mnIo. donj i dio Ionice. 1ruu cij 0 red|u s:nnu zn!\nrnju
d:-umn. -amo od Ie!n izreu mnle rupice DnVollnnun ob i Inq dn
pele movu unzi Ii zuz!i iz onicn. IrC tim vanj-in e!imn pri
:i(u -c jo nne dnce poukrunn oblika 1adi !oua, da na njh mouu
]s! i pele rijc ul nzH u on)cu. a i-o take ca sa n|iI uzi jcu. Inda
i|u na sabiranje.
`azivi zn c oseIno urdcne p.eliniake rnzliiti '1`
(elinjak, vul.inak, vnlinak, vul,in.ink i 1'1/lnik.
Ji nnzivi sue zn ona nan|n sluo-ita.
!ada sc vrndi pelinja ! \ 1roito pnziti na ove u1i:
da |c in|uI o mouuLus!i u zuv|cIr):). o!\or onicu dn cIedn|u
prema juu. !ma sun|evn, dn su otvori konifa o!r0nu!: i prema dru
+m !rununu svijeta, t. j. rcna i s!ou i zapadu, n!i n1udn no smij u
biti oIr0nu!i mn s|everu.
Vierovan.ia U 1I</ U poloa)r:H konica
Icnri vjeruju r H *\ oIvoi Ionica mDrnju or0!a!i p:(mn jugu
rndi zatite od hdnih -|everni! vj\tro` i iad sunc., Io|e in dn|e
ve rano u jutro toplinu. Vjeruju dn unL! ! jutro Iudi pele. u nIo
ih ono ! l)nci, nnd. rado propadnjuq osobtu uo izuz nno| Dri|e
uncn. Vjeruju, dn -^ i e rje o|. : m sunc snno ci |
lo:icc.
Zatitna sredstva oko p d i 11jaka
1u peluri osiuuraju u-jcl pelama i `n imnju !o v-e koristi
Od nii h. vjcu!i -u Iraj pcinjun, Ioncu ili stnvjnl i nn lcv pe-
7
| )nj nRn Ron|sku u!nn|u, Ro|n je o nj hovu vjerovahju imala aolro-
DujsRu mo pr0Ii uroRn i ziI sic. ^eR) su mjeso lubanje stavljali
Ii o RnIo\u Ros od ovcdn, Ro|n |e l mnn isu mu no i luban|a. Je
c1 lubunjc ) RosIi neInda uo|reIl|nVn) sV cl uri. n i pri je RrnI
koua Vrmeha, nIi za vijcnc rouaVanja ni-um nai no vie riiti na
jednu.
Prenown.ie el 1 |o|)( au
1n do!)|u Io vie medn. rcnose \ari tI c nu DoI|u nu.
d sern olo >i sl ruue Io sumo u Vurotu. abnu i |reIovcu. Jo oni
nuz)Vnju uosi/t e|ca ua |o|)u av .

l `uroIu se snmo mndi ro| nrenosi l boI ju uu. ) Io na o

druje. cdje rasIe hajdn, er ro nj i i 1 ovn vjerovan:j u ll e Inmo nnj

!o |e usi jevn|u. Irenose jeunoga i vi e plac. u muRnrci. n) u
veini slunjev ene. Ro je o m|esIo |i zu, ondn |e nos)o snm muRn-
ruc ii enn )Ii V)-e nj)|. Ve remn Iome, RoI)Ro se |e Ron)cn nosilo.
nRo je o mjeso j nRo dneRo. i-Io i h je vie. pa -u se m)|enj n i . ^a
u\u su slavui od/el, a na podVi lel lonicu omoInnu u |!jeu
plnIIu i skalPk. ^eR) su Ioni cu sInv jai u zn Inj -unj ispleIcnu l o-
n r u o d i b n ) o znjedno nn n\i nos)I. ^u sumom su m|e-u
zemlju sIaVi) cigle i i aovo zgodno crumcnjc. n nn Io sIoeR
znjedno s Ronicom. Odnosili su )h . .rI.Q u|uro i red veer. adn
eu sve ee u Ronic). Ji rojevi odno- i su se nn !o ju nu oeIom
mjeseLa Injn ) osIujnli Vani do M Iolja. !ol su su eeb)le nn ni .
svni dan j e morno ncIo od druine i i na o mjesIo. dn )L recedn.
) to pred veerq ii je o DiIn dunus asIirn )) Rojen sejnRnq Ro|i su
bili u bli zi ni . Ied se n je nlada Vad o. dol su pel e_ De nn ni. neuo
su konice donosii u, no Io su ih odnosii. ) Iu se |e )som Vadio
med.
l seu nInu rcno-e c hu |olu pau, oJI Io no ]c uo
dinn sl aba, i Io omou umcn. Od IUe do umtn nose Ionice u 1\
kumn. dalj e iL vozc na amcu, n od o|n e do samog mjesIn oe! ru-
Rumn. 1 tu su koni ce omotane plah tom. dol -e prenose. !ol C1
ee nn n. Dnz nn n| | Ioj i oJ poznati ji h eljala. Iui )I donos\
na i sti nn n. i od kue e Vadi med. U BreDrov!u renose ee u
j eseni meet l luluruz i Ii lVanjcq do `l jo u cvuu. n nRove ele
zovu ti k ' ari.
l V urou su nendn renos)) ec nn !oju nu sv) p: enr)
nI i c jc Io do danus i zgubio i nestulo. jer vie nIo u bizni ne
si je Lnj du. l nInu i 1reDrovcu rade o jo i dana::.
Naja)au)e je/
`rlo se rijeIlo susree, da bi pel. ari snmi n(]a)al peleo t' \
limn. Rojn su s0 smj estila uz o|nlt r|cIn l je bar\m u |i zni akovn
rijeln ili |nrn. \le se uope oseIno nc nnnjaju. 1-o Ino u sclimu.
Rojn su duje od \ode. vro rjeIo sc nnjnju ee ose|no. jcr m
za o -lue kopunje. iz koj ih se naa)a Ilaco.rrek u neki m -el ma
imaj u zu lo napravljene no/e kopanjie, loje snmi selj nc) i zdu|u od
kaloVoe komadia drveIu. n nazivaju h kopanj1. :a e|e. l taj lo
8
anji se naIij0 vode, a u Vodu se slaVe slamIe. da se pele nc udaVe.
kada doIazc da pij u Vodu, i lo se o|ino poslaVi nu luluV panj prcd
pe \injaIom.
`eIi opcl napajaj u peIe na oVaj nacm.
1zme se jedan u od po prilici dvi je I ilre zaicmine, i na do-
nj cm Iraju prolui se jedna maIa rupi ca. U tu rupicu se zalaIhc lanla
urunicu. da rcRo nje polaIo curi voda. Zalim se uj oljcsi jomou
kuIvou Ionopa iIi ice na IaIoVo drvo u IIizini eIinjaRa. ili se u
zemlju Iraj eIinjaRa zaIije j ednu jaIa molIa. i lo loso. pa se na
uju priVee up. Onda u up nalij u Vodu. Ioja Iroz rupicu i jreko one
uranice lauano Ialje na jednu za lo p0d upom loso postaVlj enu
dnsRu. na Ioj u dolaze eIe i piju Vodu.
1u u upu ili Ropanjiu lude uVijeI dosla vode. lrine se :am
pelar. aIi najVie ene.
Vaen.ie meda ic louica
Io sVim selima Vadi se med Iz !:hica na jedan te isli nac1n.
>am naziV za vadenj e meda Iod sV I pelara jest vaditi med. Ied se
moe Vad Ii iz lonica i sVrcllom roljea. pa i ljeIi. ali va sVi pe
Iari Vadc oeIRom jeseni. 1ed se vadi ili rano uj ulro iIi pred vcer,
Iuda se sVe pcl sRupe u sVoj im lonicama. oe se adili i po dunu.
ali samo onda. !ada je ki ovi tu iIi jako runo Vri j eme. Io li jepom i
-unanom Vremenu ne sni j e se. j er su pele na pa

i i lj ule. aIo llo

di ra u Ioni cu, u sc moe nasIradali od uloda. >am nuin rada je
o\a]:
.
^aj prijc se
g
dj e red pel inj ulom na raVnom terenu isloa Do-
mou moliIe lilla jamica

onova o|liIa. IaIoVo je dno Ron ce. iz
lcje hC Vadi med. .Io j c plelena Ion ca. onda ie jami ca olruela. Iod
lonicu od dai ca IVadralna je i t. d. U srcdinu j umi ce zaIode I
mali tapij koj i -e r)je noem malo raskol i , l taj s0 raIol
-!aVi maleni Ionad Irulova -umora. Jaj sumor se prinaI i. a u i to
vrij eme pelar digne konicu. iz Ioj e Vadi med, su -kolcIa zaj edno
H pelama i s njime zaIIopi onu jamicu voru m sumorom.
Zal i n jo |rzo olo lonice. i lo oIo donjeva rula. nul -la onu zcmIj u.
kojn je lila islouna riuodom Ioan|a jamice, da di n\ i ele ne
novu izlazi!i nuoI je. Jo se taIo o-laV ncIo vrijeme, da onaj dim.
lo sc razVi)a r zodom corenja sumora. onui pel e. Ioje su u
lohi ci. Onda sc konica podivne iz jani ce i sVe pel e i sl tesu u lu j a
micu i poIopaju. jer po

VjeroVanju seljaIa pela je iza oVj eka naj-

plemeniliji -!Vor |oji, Ioj i ima i duu. pa -e moru doslojno oIo
p
al
kuo i oVjeI. Za peIu, Iuna puvine. Iae se. da je uginula, ali najYi e :
rela je umrla.
>a\ laj oao. koj i C opisao. nazIvaj u seIjucI . t uit-i ele i I
f t r iti elca. `azi zu sumnor. Iojim luc ele. jesl cepl o. O
k
o tuenja
nfel a rudi jedna Ili na]Vie d\i|e o-o|c. i lo u veini -luujoVa ene,
koje -e u oVim IrajeVIma naj Vic laVc pelarslvom. `a taj nain
rudi se sa sVima konicania, i z Roj iI se zeli zVadi li mecl , j ed no s i pe
'r uVij eI oslai o par lonca za|edno sa pel ama. Ielar prelo
.odin Vidi, lo|c -u mu Ionce odnosno pel i nu| : :. pa si uvijek
:1tavi 2-3-4-5 Ronica, Iuj mu sIue. lalo oni knn za sjcme, od-
9
nosno dn mu na roljcc dudu no\e ro|\e. Io ima \ie Ionica. onda
ost avi i \| c pelaca za sjlmc, a ako i ni.a mal In Iroj. ondn osta\i
,1 ednu, dvij I, a najvi e tri konicc.
Iz ko1i ica, u koj ima su potuene pele, 7aci se sada ncd. i to sc
zaj c: cno sa saem kicla rukama i z koni ca il i pomou obinih noeva.
Sae se stavl j a u za to Y< pri redtne o-uJ0. oIino \ci m zdjee,
! koje sc med cedi. }e zdjele rne.u na topl o, i to na pe, da se sn\
med oIoI i ocij edi. Sto se ne otoi , zaniota se u rijetku Iru. pa je
znIi m d\o|cn mcuoIno fru. da e isciiedi >av med iz saa.
- . u iri ci se iz\aeni n1-d i vosak stavl ja IuRoer u jed
p
u
zdelu,

u se noem sae razree zaj edno s mIdom sla\ja u cu-

ove. J upovi se \eu papi rom ili (: istom krpom. U ncRim -eimu
sIa\j aj u osudu s \oskom medom naj prje na e. da se iscijedi i
otop1 med, a znIim jo uoim ruIamu cnjee sue. da sav med is
curi. Za \adenjc meda nema nkakovih omonih sra\a ni oma-
uala. jer curi s\e rade rukama.
Ocij eeni med spremaju u radine pos ude: uovc, li mene po
Jde. posude
_
od sInRu i t. cL
TlTste reda
|udui el a seljaci pelari skoro uvi.i ek vade samo jedanput godi nje
re
.
d, on ne razlikuj u mnogo vrsa meda, ali nekol i ko vrsta ipak ima,
koJe razikuj u i Roj e su o -\mu sci mn i Iod s\h eInra sine. u
neki m selima poznaj u samo j ednu vrstu meda i zovu ie obino med. U
B_re_brovcu nazi vaj u med, koj i r! doIij e od prvoga ml adoga roja, 1C
'c7nun 1nedom. U neki m lime: opet razli kuju dvij e vrsti meda. i to od
l adih 1: . ela jest s\j ctl o uti med, koji se nal azi u \o mekanom sau,
od stari h pela med je crn. a sae tvrdo i crno. |uzi Ruju med :a
Iidn, za koj i kau ea je hol j i od meda i z ni zi ne. U neki m sel i r na ne
obino ci jene med od mladi h pela, i to onn|, Roj :nde ce. koj e su
vrlo j ake nap1ave u , .Joscl mcm sau bi j el e boje. To je sae, koje L
dri zi dova koni ce, a pelari ga zovu slezena. To su s\e \rsIe meda,
koje razl ikuju nai sejaci pel ari .
`ano je napomenut i , da kod vadenja i spravljanja meda nema
ni kakovih obi aja, koj i bi bi li u \ezi s magij om i li im druvim.
l selima )ko Si ska bave se oko pela odjednako muRuci i
ene. al i zapravo ene vi 2e. negol i mukarci , i to radi toga, to su one
vi .e kod kue. Ako se ena bavi pelarstYom, onda' jo| mu ii koj
drugi l an kue pomae kod roj enja, kad pcl a . zapravo roj , s:edne
vi soko na drvo; a moe L rei , da mukarci, i ako se ne bave pelar
stvom, u veini sl uaj eva ogrinjaju pel e. Kod !u0nja rndi onaj ,
koj i se bn\i pelarstvom. drug
i
mu pomae kod pal jcnja sum
pora. Kod odabiranj a, tko e se Ia\i ti pel arstvom, neobino se pazi
na to, kogn pele vi e vol e. t. j . na to, koga pel e manje grizu. Moe
I samo rei , da muki i cn:ke bavei se pe] ama. pokazuj u savrenu
spret no-t i znanj e.
[- potreba med. rt
`(d >\ 1 gl avnom upot reh1 j ava Z kun, prodaju
raznih uodn|h oIi a|a.
JO
prigodom
Iod Iue upolrcllj uVaju mcd u oe ihc. za hiuhu. lo l ga
j
o
du -an
'
v l va muu na Ii

uh . za praY l jen
J
e
.
m
_

deni h IoIua

|
edu
ga ! vnJeme oslu. lotrell juVa e kao kucn1 hJ ( :k kod iuzrI lo-
J
esl . ladu jc oVjeI rcllud en mjea|l ea u aj n. llo je lol oslan
na lua, mora du je mhouo mec!a ra-lol|cnov u loploj Vodi . lo ga
xi e jc. lo je Vca mozuhol. ea c ozdruV l : aIo oVj el ruVo-
dolno osjcl, da ma na Ioj em djelu I j la raIa. onda mora jcsl lo
\ e samo:u mcJa: lIo ma Vralololju. moru luIodr j csl lo Ve
neda Iad

oVjeIa rolada na jednon mj lu ljIn. nora humazal i

med ha Iomad IaVoua apra s\e t o -luVl na ono mj(-lo, vdj e
ca rolada. a |ol lrohuIuno piolaz . (L jI se mora nuz( nu I aVi
a r. j er lui ma neIu nurolu mo prol ro|adahju. )
Jrcdaju su olno lrvoVcmu. Ioj doItt ze u scI a da Iuuj u med
i l eu nose na rodaju o sajmoVma, to zaj dno sa saem. U nclm
elmu rodaj u med, lo cj elu Ioncu. luu za sVaIuu Ioj luuj e.
ifut-u cC slobodno pToda. >uuo ona| tko ga Ipujeo noru un lu l
pclca i Vadl med, a Vrlo sc az , du olu-hova elcu oIou.
`eIada | raslol jeu m medom zoin.1ali ga n ce laIoc jel .
Iod o|iaja uolrc|I jrVa sc | oYi m luaj eVma :
`a Jadn]aI mora u sVaIoj Iuc | ' ha slolu meda. a mee se
ha -lol. Iada se u olu unc-e lona lun. u se md -cra zujodho
sa enjaIom. Jo slo \ j cde ha Jo uj ulro. ` l j edha sIjaIa
kua nc

i je 1 lc danc ll le meda. Po hj IoVu \je:ovan)u Jov j e

sIoro eIu, ja sc za u-omonu na luj clan mora i mal mcdu u Iu .
t. j . zuraVo, ha dah Iadu e hajV0 -lu: i me !oje u lo u lon
dan . IaIo j c Joe slVoro elu, ma jedna riu 1 -clu `uro!u .
Ka. da j c Joe slVoro - j ol. oao j e - V. Iolron dnc( duha.
da rcelcdu, je l sve u rcdu i da I bi j - to lrclul o -iori li i li prc-
ued l . lzcl u jedna Iol a, -jol 1 h| : I i ol o -i |e! n. Sv. I(lar
-` -di o jc hurjcd lj cruo Iohj e. u Jo: iuuu. Sv. |ur di o -c j e
-emu, lo j cslVoreho. -umo ` jdhom ::tYari h j l o zacl ovol j an, !uIo
tI jo razljuli o ha Jovu. du se je u-udi o na loua od uku udaro
ga Vrlo jaIo lom o elu, da mu j e odnal naull u lou i io-
curIa IrV. `u loj lruzeoli h slVor l ! ^!` mal i |i jcl :i i . l(du su
olazi l Iroz j cdnu umu Jog j c l cr| -:Vo -a lu u iedho Inro
u+Io drVo rekao V. |clru. Od oh iu oslal e nuhe. loj o e
liudmu daVal slador. Iuda u Jov . |elur druuc :od hc rola-
z l olraj loea m| olu. rcluo o |ou `. Iiru . 1d Drolaj , luloVo
|e ono, lo u slVo e ono mulc. >V Pet ar je ol uo do loua drVIa.
,, i ci o nIu ulu masu, zumoo u nj u pr ! i lo cl i zhu. M lo je li lo
-lallo Ino med. `a u-onchu lo jo Jc. udurn o elu. do|:lu jo h
nula muha i me ela.
I mu jo j edan o| aj > modom pri l t- Yj en- (anj a :
|rje heeoli mlun do(c p o mldu. nl udu ::i obj e ruke nu-
nuc medom. Iuda oh dodc pred nj u. ona vl ude ga iulana, humac
11 l ce mcdom Iac. Da ti budem slafkr1 kao ovaj / l i ed.
Iod ov h o!iuja ucrcllja\a e mtd l selma oko ~i -lu. - n
Dr 1 e haVcdeniI Iuajea uol relljaVu \ It"d za l j l i Iod -u i aVI
Iudi . koji ea moaju l omi j (ano ` n | eIom l * iacVrjeho
-luhi hom.

fl
Pia o d meda
Od meda ra e lari Vie VrsIa pia.
Pie, koje sami seljaci nuziVaj u er|e/. \zme se jedna treina
meda i dijc tr!i 1c vode i kuha se laIo dueo, dol. IaIo Iau sami
pelari, i c postane bistro, da se ov. iek n)CgH / 1. Zalim lo

slaVlja- r
j u u lure i pusIe da ollipi Iao moI. a ea IeI onda piju. Slo dulj c
-Ioj i lnrelu, to j j ai.
>IoIo u s
,
i m -eli ma rave seljaci l. zv. medvenu vod1., Ioju u
neIi m -l ima na'zia]u edca. Jo sc olina voda pomijea s inom.
`eIada u u medno Vinc i u medVenu vodu droIil i IruI i Io -u jeli.
Rojenje pela
n
^
0uIanje Ionica od pela zlov reveliIov lroja naziVaj u
p elari, )e poC/anc bistro, da se ov)ek U n)Cua vid-. Zalim Io slaVlja-)
lrIjaaj u umo li noc Ionica, Ioj sam naprijed oisao. ne movu ni-
Ialo zarij oili, da sc ele roj e. |ojeVe naziVaj u oVaIo. r\i roj
reoc: druvi dnt genac; lrei /rceunc, i li ri, drut, /rei Toj; ili
rnl, Jru0a i I i t rejtak; aLo se prVi roj roj i Ve isle vodinc. onda
Iaj roj naziVaj u pa roek, jrcro). .Io se roji j o i aroeI, onda nje-
vLv roj nazi Vaju bel i elac.
Iada pelari opuze, da se pele poinj u roj ili. upolrelj aVaj u
mnoga redstva, da in roj ne olj evne daleIo i da Io llie i nie
-j edne. X eIi zVone u Ialovo eljezo l|lo u moIiIu, srp ili Io druvo.
^eIi ulaj u, prska u pele Vodom pomou lazvoVe IrcaljIe, bacaju
relo p e l a zeml j u l l c sa poVrine zemlje, a neIi i maj u la za laj
sl uaj prireenu zcnl ju. Ioj u i sIoa Irlica, a sve sa vj erova
jemv da roj zuulaVili i da e sj esli. l neIim selima lacaj u ene
ocul) ic preko roj i govore: Inc/ ocn!)cu relo u)e0a, pa e sesti.
D1ugi , kada se pele roj e, pucaj u iz iuIe j edanul. a jo j eda1uI.
Io su pucal i dva puta, U roj j o ni je sjeo. onda pucaj u j o j danpul
i vj eruj u. da roj onda mora sjesti . IoJ neliI. Iada \ ,)eIe roje. za|i|e
elar kraj Ion i lI i li li nuIa no u zemI j u sa j eroVanjem. da e
roj ni^kw -j cli. Ona . koji se laVi oko rojenja. mora za cijeIo i1eme
roj enja, dok uod 1oj ne sjedne, ulj li i ni sIime niIi rijei provo-
Vorili. X ki sjeda u i ZVIne II ju\i na ili sjednu i uIaju. neki
lacaj u odu ne pomou trcal jke nvo iz maleniI lonia `el ene,
kada se p\le ro.. s edaju golom -lranj i com no zemlju. a Ct sa
Vjeroanj em< e l a e roj nie s:esti . ' >lrucu j e oVa oliaj , lada se
ele roj . .Io lko prolazi mi mo mj esta, edje se pele roj e. onJa mu
pel ar guYori : Pazi . elec mi se To,ii , da ga nebu. t rele|. H onaj . koji
p1olaZi odgoVara nm: N e budi 1 l / HTo la, sram ga || o, lo qa bu
vrc/c/ l Brebroveu. lada se l voj . mora pel ar na nj ih :l dali.
i lo laIo. da -i ruke posIavi u Iormi dalekozora 1 oi i IaIo lij edi
pele u nj : hoVu l etu. dok ne -j cdnu. do vledanje oni lumae i \|:uj u,
da pel e ne e dal i e sj esti od onoua. t o on Vidi kroz ruIe. 1ma -' arih
pelara, koj i vj eruj u. ela e im sc roj ratiti nalrav, alo olj :n da-
ltIo, , a o-o|ilo ako l. rij eme roj cnja nije lio lon Iue. Iada
-e V|at kui , onda 1'tko od uIuuna pris!upi k nj emu i la nu.
(e|ec t i C roJil i pobegel, a on oduooia. Da ga /:utr zapo ujeclam
da 1f l cke po .zemli dUmoJ dojti.
12
l
l
l
l
l
l

1mu jo jedun o|i uj Iod roj enju elu, i lo u selu irici. !adu
pelur ouzi, da roj ne e nilnlo sjesli, on |rzo slinc su se|e vae nu
Lroz nouuVicu aledu nu ro| Vjerujui, du e ludu ro| jes!i. done mo-
ru| u |li |u eue, jer u sluu| u du euu nenu, gleda eIur na roj
kroz ruIuV IouIj e. Ioj u |rzo sline su se|e. .Io se ensIu |a olo
roj enju, ondu sIine su se|e Vu|icu |IouI|u) u Iroz njezin ruluV
cIedu nu roj.
!u |i eIur imuo Vi e usjeIu su eIumu. moru oslije iso\ij edi
i riesli zudruli u usLmu Iosli|u. Iojou je |io ri een. i odnij cli j e
ui i -luVili u Ielo jedne Ionice. u e s u sVimu elunu naIon
loeu nu muIi VrIo do|ar u-p|eI, l. j. eIe e se do|ro druli i dali
mnoeo medu. .Io osI i |e rIiesli ne e uuVuli Iosli ju. ondu se moru
o- je )soVijedi i riesli urili lui i 1 sVuIo Ielo Ionice uInuli
kroz uslu, u i Io donosi pelumu sreu.
>Vu Iu sredsl\u, lo|u l uri uolre|l j uVuj u. du zaustave roj ,
mu|u sVcju znuenju po n| hoVu lumuenju. ZVonjuVu, r-lun| e
vodom, |ucuhje zemI je ocuI ce ru|i se zulo, du se roj relra i du
-lo rije s)ednc, u s| ednnj e ru zmI| u i |ucunje zenI j, loj je islonlu
lrlicu. d u roj Io nie sjedne.
>umo sIuI |un| e eIu re roj en u nuziVuj u peIuri razno.
Ielc o|ino ri)e roen| u |ili zu Vr ieme VelIe ur ne) izlaze iz
Ioni ce nuoIie, le se Iru| leta, i lo o|ino zu sIoIel o|jese u o!ilu
gr_ozda. To -cI j nci zou. e/ac odsed; e| c aseJa i ia e|c brndu.
!eln|e elu u grupi nuziVuju ro) |e/i. u snmo u >lrucu zu
lulvo Ielenj e Iuu. el ec se jia.
1uo/oujc ioe
IojeVi se IVnla| u n: V)se nucmu, u u l don oisuI . Pri j e
nego pi j ede1 nu opi sivanj e, moram nuVcsli, du io| cVe. Imea su
\e -|eI . IVulu|u i l zan:uVo sl Ju|u najvi e nularci a j er se en olo
Ioeu |tVe u V)o ri:ellim sluu|eVimu. ^|li pclari hvataju roj eve,
d u se ni u lo ne oJru. l. |. rudc u onom odijeIu, u lojemu su |cli
duh. dok druui i naiu za lc -luu1 Ve oselnu ocn.
l - |Jni s o|l a nnoVaj nuin. nu glavu (zapravo nu I ic) meu
nulo vuslo leleno silo. loje omou page zuVcu na zuliI|lu. |-i uI i
di o :la\c olrij u runilom. lo+ Vr-lo sVcu olo :ulu. du c I e
ne novu unulru u\la l . OlI ue de|eIc lIue i louI j e. rllo koj i h
he noe rodrijeli u|od. J edni omuluju rulc runi cnu. u drugi nu
vlae na nj il de|ele arape.
2. Drugi imuj u sve slo. sumo lo nu el uVu slul a: u zu Iu| -. uu|
pcelno naruVl jenu lau. !i o lue. loj i dolazi sa st rane I cu. j e::t gu
st o pletena cu j uj ol la llilu, ruI o isnuenu, u o-lai )e d o c!to
ple1 cno i JlIo pl atno. lojc olriVu osluI1 dio gla'-e: Vei dio leda
prsi j u.
Kada roj sj edne. pelar, o|uen kako sno core opiuIi, i de ku i ti
el e, ocwinJati e|n i l i :/n/t e|ca, lulo lo oni zovu.
lonice. u lo| c -c trese roj , muu pelari * nnlurnje -li.ne
)uzn n red-lVima. j er | ru| u, du roj orUu rudi|e ide u takovu koni
cu. GoloVo u sV m selima trlja se unuIrunju strana lonice li:.om,
/3

koju zovu vrati i li povrat Neki je mau najprije vratiem, a onda

jo sa medom. Neki je pri j e uporUbe ispale sa slamom, a to rade tako,
d a. pri pale rukovjet slame, pa nastalim plamenom opale nutarnje zi
dove. N eki mau opet medom, koj i j e na Badnjak i Boh stajao 1
CtIl u. r'oga boinoga meda uvijek ostave neku koliinu za mazanje
konica, i prije nego taj med sprave, netko od ukuana kae: Ta.i m. ed
nar .ie za elce, kad se budn 1ojil-i. Neki mau saem, i z kojega je is
ci j cden med, a neki rastope u vodi malo eera, pa time omazuj u
k onicu.
Pelar Lbuen, kako sam naprijed opisao, uzme u j ednu ruku
ki}ni.cu, u koju e roj strest i , a u drugoj ruci ima peruku, koju
zovu oretaa, i njom pomete roj u konicu. Kako rojevi sjedaju na
razne pol oaje, t. j . na razne visi ne, moram redom opisati sve slua
jeve, kako se roj ogrinja ^ twvih mjesta.
l. Alco roj sjedne nisko na kakovu ivicu ili ogradu, polazi pe
lar ta1o, pa pod pele namjesti konicu, a ometaom ih pomete unutra.
2. .ko roj sjedne na vi e mjesto, t. j. na kakovo drvo, privrste
konicu na jedan t ap, koj i zovu drug i li rahale, kojega dulj ina va-
rira 1Jrema potrebi. S tim drugom i na njemu privrenom konicom
sta:o u pod granu, na kojoj je roj. Pom0u druga postave konicu pod
ruj , zatim konicom jako potresu granu i roj padne u konicu.
1
3. Ako roi sjedne visoko na drvo i na debelu granu, koja se
t te da tresti , radi se ovako: a jedan drug stavi se konica, a na drugi
privee ometaa. Kod toga ogrinjanja moraju uvijek biti dvije osobe,
!
od ko.i i h jedna: dri koni cu pod granom, na kojoj su pele, a druga,
l
pomou ometae na drugu. pomee roj u konicu. Moe se dogoditi,
,
da se kod takvog ogrinjanja jedan dio roja dobije u konicu, a jedan
dio da ostane na grani l tom sluaj u uzmu neku staru plehnatu po
fu du, pa u njoj zapale smee ili gubu, zatim priveu to na j edan drug
i pocl i mc one prel e nirani , a one radi di ma, pobjegnu u konicu, osta-
l i m pelama) i li 1U kdkovu tanj u granu, pa se nj e stresu u konicu.
Netc i u to"n sluaj u prskaju roj vodom, pa' pele boj ei se kie po
bjegnu u konicu.
1. `eki pe] ari trae po roj u mati cu rukama, a osobi to s e t o radi,
ako roj ni sko sj edne, a kad:l j e nactu, stavlj aju j e u konicu, a za njom
dolaze i ostale pele.
5. Ako roj sj edne vrl o \-i ::oko na drvo, pa se ne moe drugom
dosei, onda se pre1 ari do stanoYi t e vi i ne penju pomou kl.i na, a dalje
rade sa konicorn na drugu. i sto tako i s ometaom ria drugu.
n. Neki plhri C| ne bri nu za onaj roj , koji sjedne izvan dvo
ri ta, jer po nj i hovu vjero\-anj u takav loj nema sree.
7. Neki pdari kada roj ne e da pri j ee u j ednu konicu, uzi
maj u cl rugu, jer Yj eruj u, da ' ona prva pelama ne dopada.
8. Neki pel ari , dok C\ pele ioj eq stavljaju po obl i nj em dr
veu konice, koj t mal o mnau medom, pa ima sluaj eva, da se
roj 1 1akovoj koni ci zaustaYi
Gl avna ponutgah ZU hntanje roja j esu ova:
Koni ce bi l o koj i h obl ika. al i se najvi e upotrebl javaj u pletene
od sl ame. Dugaki i closta jaki ;tapovi , koje zovu clntgi ili rahala, a
imade ih razni h oblika. Dulj ina i m vari ra izmedu 3-7 metara. Ima
14
l
l
l

drugova u obliku tapa i raalja sa 2, 3 i naJ v1se 4 ral je, medu koj e
se postavi konica . i jo dobro svee pagom, ea ne moe pasti
Razni obli ci posuda od l i ma ili gli neq u koj i ma se pali gubH i J i to
drugo za dimlj enje pela. Jedino u selu G redi upot reblj avaj u pclarj
i kl.ju, pomou kojega se penj u na drvee. ako ! je roj visoko smje
Eti o. J o treba spomenuti i ometan, kojom se pele ski daju sa pred
meta, gdje su sjele, u konicu.
Yrste pela
Svi pelari razlikuj u u ko

nici :amo tri vrste pela, a tc su:

mut ica, radil ice, koje neki nazivaj u obin e el e, i tru tovi. Inae raz
l ikuju pele i po marljivosti, jer kau, da > one pele marj ivije,
k"oj e izlaze uj utro rano i z konice. Pele znadu biti i j ako lj ute, pa
pelari tada govore: Tak OU ljut e da se smrdi. Pelari vjeruj u, da pele
znadu i govoriti , a da bi se uo nj ihov gm or, treba se pred veer tiho,
doulj ati do konice i prisloniti uho na nju pa se uj e neko zvrndanj e,
a t0 matica daje radilicama naredenj a za sutradan. Pel e i maj u i
vrlo i stanan sluh, jer ako neko malo di rne konicu, odmah dolaze na
hto straari, ch vi de, tko je to. Pele osj eaj u razne mi ri se: tko j e zno
jan i li pij e alkohol, . ne smij e i m do . u bli zi nu, jer odmah na nj ega
navl e- Ima i jedna uzreica, koj u ra,be oni, koj i pi ju pa ih pel e i z
bodu, ako doclu u blizinu: Sam pil rakiju, po sn m

| pele spucale. uju

i sto tako, uJo i m se kod roj enj a zvoni . X e podnose dim. Poznaj u
onoga. tko se za nj ih brine, pa ga ni kada ne bodu. Poznaj u i sve uku
ane i blrgo. Ako domae blago dode pred p. el i nj ak, ne bodu ga
pele, a ako coce strano bl ago, odmah na nj ega navale. One osj eaj u i
promj enu viemena. ako je veliki pri ti sak zraka, onda su pel e nepo
kretl j ive i izgl edaju kao mrtve ; ako se pribl i ava nevri i eme& bjee 1
veli kim grupama nUtrag u koni Iu c za to i ma i sto uzrei ca, koj u go
`LiI sel jaci . Bee ele domom, bude mrskr; C|. One znadu po ol)l a
c] ma, kda e padati ka i l i kad e bi t i runo vrijeme. Kada opaze ta
i,ov obl ak, koj i nosi runo vri j \m', one bao l ete l;ui, i to sat, dva
rnni je, nego li nastupi runo vri j em\. Pele raspoznavaj u i razne pred
mete, pa zato neki pclari vjcai u kraj ko3ni ca razl i i te predmete. da
svaka pela zna, gdj e j oj je kua. To moe bi t i kakav kamen. drvo i l i
maleni komadi elj eza. One i mj u i odrcclen termina cl o Imela s c do
nosi med u ko.ni ce, a to je po vjerovanj u p 'e lara :j e>enj t Kri eva. Taj
can naprave pele nad medom kri i ne donose vi e med, nego ga sada
poinju j esti . Radi toga se oko Kri eva i poi nje med vaditi.
Obrana od uboda pcela
N eki pelari, da i m ubod pela ne na ;kodi , mau ruke si retom
ili nekom t raYom, koj u nazi va.j '- 1 clrecel, j. X eki se mau perjem od mla
doga i crvenoga luka. Kada se radi oko pela, neki pue l ul u i l i ciga
retr i l i pa} t gubu u bbzi ni . N eki mau s i r- ' etom Ye ono, t o nij e po
kri Yeno odjeom.
Li.eenje 1 bod1
Kada pela ug6ze, onda upotrehlj maj u sredsba, koj a i prije
uboda, ali i neka druga. Tako mau ubodeno mjesto siretom, travom
15
| '
drecelj . erjcm mudova crvcnova uIa. saunom; rl!l u na !o mje-
-!o g\ode. pe1u i hl dnom voJon l I l meu na nj hladne oIove. sIa-
\l n| u brus na Io nijesIo. 1j udi vj cruju. da ubod pcle pomae u ne
Ii m Iol csIima: 1od rcumc nu ono mjes!o. gdj e i IoIl . s!avjaj u pele,
da lh bl)du; ubodom lij ee ivane Iolesti : koga pele mnouo urlzu.
tome ne kod ubor1 zmija. Vjeruju l to, da ljudi, Io|i i mu|u saIu i Do-
I\nrnu Irv. umiru. aIo lh uIodc nekol iko pela. a ako ih samo jedna
ubode, onda vrlo j ako natee.
H ran j enje pela po T
Ioro svi pelari hrane pele zi mi . aIo im pone!ane hrane.
o ct dogacta onda, kada je zi ma - vrlo duga. Neki. one Ionl ce,
gdj e -u ee osIuIle zIoc omanjIan| ueda, nose u Iuu na toplo,
pa ih !u1o hrane. Io njlhovu se vj erovanj u Io ne smij e radi!i u pe
li njaku nu s!udeni. | er pele odmah uu nu, uIo se spuste vrha konice
dolj e Jo mcda, Iuda j e vani studen. P Iui rastope eer u \odl il sam
lTl ecL pa !o mau na lim i stavljaju pod Ionicu. ^eIi rasto pe s vo
dom lll \lnom mcd. pa tu !eIunu s!avja| u u mae Ioanj ie sa sam-
Iumn. Jo rade onda. Iaua jc ljel sununl zi mski dan. Konicu na
di gnu !o!lIo, da movu Iopanj i s!avl ll od nj u. Neki mi j eaj u ccr i
vi n( a neki muu ras!o nu eera. i !o vro vusIu. i I l sam med na pa
pir, to onda meu pod koni cu. Neki mi j eaj u med sa kravlj im ml j e-
Iom. l !o meu u male posude obino poIopce od pasta. pa zatim pod
konicu. N 0Il ih hrane saem, u kojem l ma meda, to i maj u spremlje
no \ upovl ma. Jo sae s medom meu u male tanj urie pod Ionice.
eki cl j0o sae pune rastopi nom eera u \odl, l Io onCa stavljaju
od koni ce.
To hranj enje ela imade vrlo sl ne nazive: davat i elam jesti,
hran i t i ele i hni t i elca.
ienje i spTavla, : :ie ? ; aska
Kada se z saa i z\adi mcd. el url na poseban naC1 n prave
vosHk
.
SHe se skupi i stav| a u j ednu posudu s vodom, u koj oj se !uha
na pei . Kada -c doro rokuha. ci.i edl se preko ri |eIIc \ree u IaIvu
posudu, l !o oIl no kori to C hl adnom vorl om, da CL rastoplj enl \osaI
IuIl l el a se laganlj e Iere. Kada se pober|. stavlja se opet u istu
:r?du i j? j ednom doIo prokuha, a zatim ci jedi preko krpe od lana
1b kuclelJe u IuIo\u zdjclcu. da se dobi je nekl oblik. Vosak seljaci na
zi \aj u rosek ili set i 1 w, samo proceduru cedi t i vosek, a \o-uI. Ioj i se
dolij e l -!. ced,en i cosek. N eki nazi\aju tu proceduru k Hh ati vosak
i li P1 ' PC!Sti 1C(k.
Drugi i maju l j edno pomagalo kod kuhanja voska : c 1a se vl di
nj egoya upotreba. opl sat e |o |(dnon cl |cl u roceduru. 'losak se
-!n\l kuali l kada se doIro prokuha. ci j edi se reko ri jetke vree.
Kod t oga ci j eclcnja sti :e se vosak u \lci . ili 1 posebno za taj suaj
,
nap1aylj enoj \clcl, omou pomagala, koje oni nazlvaj u sklepice.
kl ei n e lli kleo. . To su d\i |e dnlce oko me!ar i po duge i oko 10 l
cn i roke. Na donjem kraj u se sastave skupa, da se mogu otvarati i
oel sastavl !l . O na gornjem Iraju su Ie dal ce izraene u oIiIu ru-
16
cca. >line su sprui za ljulerj cialu. Jcdna osoIa. i !o voloVo
uVijeI ena. dri nud IoriIom Vr cu s .o-lom. a druva j e slie o-
mo6u Ileina. OVu druua moru jo pri !one eovnj i Iruj Vreice IrIaIi.
da zaremina Vrcice oslnj c -Vc munj (, u na luj nuin i ona posje-
suje cijeenje. Iadn -e sVe roci jcd . olupi sc j cdnom rocijeeni
vosaI iz Iorila, i lako c j c Ve u vodi stvrcl nuo, meu va u neIu o-
sudu i lope na pei . Iuda se dobro ralo[i . cijedi sc reIo IaloVc u-
ste Ire od ludeIje i l i Iana u luIoVu muIu posudu. l lu osudu j o
hcIi meu i Iomud lonopca na loj i kapl je VoaI. a se VosuI moe,
kada olVrdne. omou loua Ionoca objesit i. OlliI IaIo roieno
vosln, ma IalaV on lio. ma sVnudjc naziV crr/a. a ona neisl, lo
ostaje u Iri. Iudelj i ili Vreici, naziVa e uVij cI vu.iina.
Jalo se radi o :Vima selimu, i lo l:lo uz omo sIleice il i lez
nje. U razliIaje1 tome, lo neli VosaI i diu: pula IuIaju. a ncIi samo
Ioc u onda c jede. JreIa nupomenuIi. ua u JreIroVcu mj eslo sIle-
i ce uolrelljavaj u da Vesla, Ioja na ir m IrajeVima saslaVe sIua,
a omou njiI lisIaj u Vosak u Vrcici ili Iri.
>amo sae nazi\oj u peIaii . setin( i li siti1a& a el ij ice. luknice,
male l ukn1:ce ili stan ice. Jodino zu el iju, vJje se zadraVa malica. imaju
sVi naziV. matinjak.
Fierovanja 7 vezi sa pelanw
>eljaci za onu enslu, Ioja i ma Jar\iti usjcI u eIama uVieI
pa i u slalim uodinanu, Vjeruj u da je v.iet-ca, a za laIVoea mular-
ca da je coprnjak; oi movu i pcle druuimu uri. JaloVe ljude ne u-
aj u ni u llizinu sVo| i h lonica ili clinjalu. N eIi eIari Vj eruju. da
su one peIe neolino marl jiVe, koje za Vri jcmc roj enja jaIo urizu. U
seli na. Ioja su se snj-l la uz rijeIu >aVu, Vj cruj u pelari, du se ele
ne suiju prodaVali uz >aVu, jer onJa s nj i mu nema sree, aI i Iada
-e prodnju ni z >aVu. onda su neol no icInc. >l ino Vjeruj u i u se-
Itha. Ioju su sc smj es t ila uz K upu. Tamo se pele nc smij u roduVuli
seljacinu, Ioji slanuu rclo Iue. j i s luIoVimu ncma srec. a
:miju - rodaVali -l jima. !o| i stannj u ' ! st ran t Vode. udje se
pclc Iuuj u. `eIi | ruju da jc doIro | ednu Ionicu uIrusli. jer la
ulradna eIa dono::i - ru onomc. llo j u j c ulino. al i uj edno i ne-
sicu onone, Iohic je uliudena. j er se lomc nuIon Irude i oslnle
prle zanclu. .. N eIi zamjenj uj u eIc Z itl. Onaj !Io zamjcni
pele zn ila. ncma Yi ;e srce s nj i mu. doi n neoIinu sreu i muonaj .
loj i je ilul dao. K ki Vjeruj u. da j e dobro j ednu Ionicu ulrasIi.
jodnu nai i jcunu dJ' ii . j cr te eIc dono-c neobinu srcu. JeIac se
ne snij niIada roJuuli iz peI injuIa, neuo samo onaj, Ioj i se roj i .
U i toga nora lupac posl i je rojenju sam ovr njali, i lo u sVoj uIonicu.
i nosili Iui. .Io bi ' o radi o onnj . Ioj i iodu|c roj , ondu nemu Vie
-:ce sa oj im plunu. 1ma j edun oliuj u Vzi s Irlcnj n. Iada
ide dijete na Irsl, onda -e uIVali j cJna
p
ela, zarnota se u |ijlu lri cu
i st<li djetetu
p
Ld gaYu s lenjon i Vj iovurj cm. da e di jelc biti i l i
da lud umelno Iao pela.
lo se neIom Iuru ulrade lou konicu sn Iamu. ondu on
! 10ra SYe reoslaIc konice porazmjestiti po elinjuIu. j er inue Vie
uemu -ree -a elaha. Neki l)elari re -mi j u dirali u Lonice rije
1 7
tu enja, jer to donosi nesreu. N a Badnjak se mora jesIi med zajedno
sa enjaIom, cla :e e|c bol.ie da.iu. t. j. du se vie roje i vie meda
daju 1ma ovaj obiaj na Badnjak sa elama. Kada se lj udi vraIe
C polnoIe kui . a osobito e<u` i, moraj u, kada dou u sobu, dje
je rasprostrta loi na sIuna. sluV Ii na tu slamu muki eir, a ene
rupcc, a sve s tenjom, da bi im roj sjeo to ni e. `eIi Io rade, kada
idu na Jadnj ak i l i Boi \ erkVu. Kada doctu u crlVu. ne smiju
sjesti na kl upe, nego moraj ull elnuIi nu od, i lo ili na ulac ili za Iu
zaodu spremljenkakav stari ei r sa Vj eroVanjem. da e roj nis!o sj esIi.
ima i oIiaj sa ieljuma nu lonc Iucdune. Od Joia do Jri
Kralja ne smiju prelje i i resti u kuu, koj a ima ele. !o se
relja u laLoVoj Iui i paI oj avi. onJa j oj netko od uIuana ovori .
N e) di k meni u: es#, uc)di k meni pr cs/i, i rej u mora oIii dalje. Io
joj dozvoli da ue, onda joj osje naVedenil rijei zaali jedan dio
kudelje, a naIon Ioa smije relj a u Ioj Iui DresIi, jer Iada imaju
ele sreu. 1mu jo jedan obiaj -a prelj om u >lrucu. !o neIa
prelja doe u kuu, da rede. dol uIuani jedu, ne smije res!i za
vrij eme jela. Kada ulazi u olu, cazda joj voor . N eroj resti dok
]edcmo, a ona odgovara. N t u pTesti, ): iia/e |cc, a bi ou|e re|-
/e k u)ima doi. Ako gazda hoe. da ona i puk rcde, onda joj ovori .
]dc, a)de prec1, da nebu. dn n 0u||a, i doI logoori . odignenajednom
oIu sIola slolnjaI na sIol, a j e u Iom sl uuju relja mola resIi
i za vrijeme j ela. Oba opisana olaj a rade :e zato, el a se ele ouvaju
od crva. I. zv. rel!n, Ioj i napada pele i uni lava med i sae. ima
jo obiaj o Joiu. da svaki strani ovjek. koj i doe u kuu, dje
dre pele, mora na boinu slamu baciti eir, ela roj ni e sjedne.
ima jo j edan obiaj u vczi 1ojenjem na Buclnjal. Kada u!uani,
koj i imaj u :le. dou s olnoIe Iui, moraju svi Veerati na Io-
znoj slami, a na slamu moraj u sVi sj esli :olom stranj i com i Ia!o
osIaIi za vrijeme cijele veere. enske podignu halji ne, a mukarci
razveu hlae i gae, lvrdo vjeruj ui, da 12e rac1 i tova roj jaIo nis!o
sj csIi. Io Ii sj e u oJj e:. onda ve ona deblj ina odj ee znai veu
visinu, na koj u se smjeta roj .
OvJje sam oisao e! aren| e, elars!e sraVe i omaala. razne
!ipove elinjala i konica, vjerovanja i obiaje u Vezi sa pelare-
njem i elarski m roduktma u selimu oo >ska. Ijudi su u Iom
!raju oduvijeI druli pele. a dre iI jo i danas. a se i sam nam
pelarenja n je do danu- mnoo promij<io, nego je onaIaN. La!av je
hi o i neIadu. !unus. da!uIo. i u naa sela prodire moderno e-
larsIvo. osoIi!o lJ koja su u neosrednoj bli zi ni grada, ali Io su
Ie! rijeIIi suaj evi. >elj aci su u tome pogledu vrlo !onzerva-
t ivni, pa modcrne tekovine vrlo rij etko primaju. !re se sIri!Ino
voua tradi ci onanoga elarenja. pelarskih sprava, pomagala i vje-
rovanja. `eolno je Vano -onenii l . ea pe1 art vo o naim sclima
unalrav nelolo uod na sve vi e i V e propacl a, a tome roadanju
ma vie uzroka. l rvom redu eI aren| u u okolici >is!a mnoo
!eIe ini vodu. Ja su se sela ug:la vnom mjet i l a u uorjeju izmeu
Savei Kue. Odre i Ionje i nj hoVh mal i h pritoka, koj ih ima dosIa
veliIi Iroj. Ioslij e roljetnih Iiu !e rijee na
J
ujaju i olave orom-
18
ne RomleIse zemlj i la. `a Iom olaVlj enom lomleIsu rosIiru se
silni anjaci i druvo lulIuro lIa, i | m so cvij dom slui pela Zimi
elama poneslano uVi jcI

nea. kada dn( 'f vrij eme, da ele do

`
o-
se noVi med} nema o!luoa. J er ]C sVe pod Yodom, pa mnove celc
Iadi Ioua uci|u| u. aIo se raVoremero \ puse umj etnim Iranj e
D1em. !ruvi uzroI su duge i Vrlo oIre zi me, koje znadu unIiIi sVe

ee, a i !u je oel vaVni uzroI ne Iol ko zi ma hevo omanjIanje

meda u Ionicama. Ielari u laIoVim sluaj evna Irane ele. ali ILo
e smoi IoliIo meda, da se ele Irane o mj esec j Vie dana. Trei
uzrok lei na samim pela:ima. Io1 jeOeJi Yade med iz oniI konica,
gdje su ele jaIe a ima mnovo meda, a o-laVljaju za sjeme Ionice
s
a slalin: elana. Io| e imaj u Vrlo maIo meda, pa la!oVe ele redo-
\iIo ucinu. Jo su u vlaVnome uzIoci, zbou lo| h l ai-lVo roada,
najlolj i su znaI Ioua po mnoui m -e' | mu prazni tlinjaci, remda
je . i tu nelada sVe lilo uno ela
1. Obiljeavanje nadjenih pela
Zabno, kot. Sisak
2. Kl.iu pomono sredstvo za pe
njanje na visoko drvee.
Greda, kot. Si sak
/9
3. PUHj= Dren'na, kot. Sisak
5. UnutTasnjost pan.ia.
Dren i na, kot. Sisak
20
4. Ko.nica nacutJena od panja.
irica, kot. Sisak
r;. Pan_je'Ci. i ri ca, kot. Si sak
7. Panjevi i li stubli. Greda, kot. Sisak
8. Ra.zn i oblici pan.ieva. iTica, kot. Sisak
D. Pleten.ie konice od iblja. VuTot, kot. 8 i so k
21
10. Pletenje konice od iblja.
Vurot, kot. Sisak
12. Konica pletena od ibl.a i H
zana govedjim izmetinama .
. Vurot, kot. Sisak
22
11. Kon ice pletene od iblja
Greda, kot. Sisak
omazane.
13. L:11 ntra.n}ost konice pletene od
i bl.ia. Drenina, kot. Sisak
14. Kri:i u pan}u. Dreni na, kot. Sisak
15. Konice od dasaka i panj.
Stru:ac, kot. Kut i na
16. Kon ice od dasaka.
i rica, kot. Si sak
23
17. Konica nai 1 i jena iz gl i ne u obliku ov.eje glave. Stupno, kot. Sisak
24
18. Unutran.iost iste konice
19. Io,n ica pl etena od slo me i. o1nazana got edjim i zmet i nama.
almo, lnt. Si sak
20. Konica pletena od iblja, omazana govedjim i zmeti nama.
Drenina, kot. Sisak
21. K rii u 1Jleteno.i kon i ci . 22. Sae ! kon ic.
Dreni na, kot. S i:sak
25
26
23. Zaklonite za konice, pri sl onjeno uz kuu.
abno, kot. Si < ak
24. Zaklonite za kon ice uz kuu. Zi rica, kot. Si sak
25. Zakloni te ZU konice

u.z kuu. Kucel.i, kot. Si sak
:r_;_ Zoldon'te .za konice H zabatu ku e.
Dreni na. kot. S i sak
27
28
_:. z. - ,:r n i .e `U konice ll :zabatu gpspodarske z.orade.
i rica, kot. Si sak
. ; Zt k/ r; ; / i te za lwu i ce pod krovom hambara.
Dreni nn. kot. Si. sak
. l
29. Zaklonite za konice pod kunim stepenicama.
BrebTovac, kot. Sisak
30. Zakloni t e <U konice pod ku(nom stTeho1n. S pred nje
strane zatien e H TotkoJ ela se spTi}ei krac.ia.
Dreni na, kot. Sisak
29
}. : . la},:. t; ni- t , .za konice pod kunom strPhom; s prednje strane zatiene
daicama proti l k1ad.ie. i rica, kot. Sisak
3: . . J ) i o peli
n
jalw sa ]lC sh ane zat i enog 1Jrotiv kradje.
Dn:ni na, kot. Si sak
33. Pccl i njak. il i ca, kot. Si sak
34. Pelinjak. irica, kot. Sisak
85. Pelinjak uz kuu. Vurot, kot. Sisak
3/
.
36. Pel i n}ak. irco, kot. Sisak
37. Pel i njak H< dt ori t1 1 u zgradu. abno, kot. Sisak
32
38. Omatanje konice plah tom pri .je
' renoenja na pa H.
irica, kot. Sisak
39. N oen:ie konice u ruci.
iricaq kot. Sisak
40. NoenJe konice na glccc i . irica, kot. Sisak
33
41. J am, ica zemlji pripTemljena za tuen.ie pela.
DTenina, kot. Sisak
.., Pr:kri !Jkr cd dr rcta za prskanje
ro.ierc1. V UfOt, kot. Sisak
n. Z1. onjenje kod rojenja.
BrelJTO 'ac, kot. Sisak
U. Z 1:onjenje i s}Pdan.ie na zemlju
pri ro}en;iu. Zirica, kot. Si."ak
46. Podsjednnie pela pTi roienju i li veli ko}
r r ui ni. Drcni nrr , kot. Si sak
4-5. Bar.an.ie zeml.ie preko ro,ia.
i ri ca, kot. Si sak
47. Znti i vanje glave proti v uboda
pela. Vurot, kot . Si sak
35
48. O p ltHU pelam. kod ro,ienja.
i rica, kot. 8i sak
49. Oprema pelara kod hvatanja ro
,eva. irica, kot. Sisak
50. Ski dnn)c roja sa dr-eta. irica, kot. Sisak
36
51. KoniCa pTi ne na na drug <U stTesan. ie Tojeva
sa dn :eta. "urot, kot. Si sak
52. Kle- .ne <U tislcan.ie roska.
irica, kot. Si sak
53. Ci
.
,ied.
.
ien. ie ? ' oska klei nama.
i ri co, kot. S i sal
37
38
5J. Proien vosak odliven H oblik nazvan cvrta.
irica, kot. Sisak
PTof = = Vi kala Cvar: `U K-DI (HCHZuI | d>) l l |OI| t!H I H der 1U9CDUHR UCI
CBUI Si sBK (au \Or:l
iH(HuS HB!!P HBH \! C UI P 1I 6Ht|ZUl i n ``iI| UCIH DP!YI CDCH , UOI
-U(H!( man nBeH GPH 1I PHPHSCV| IHCH i n u l !CH tU-9' t(1 H !CH Baumstiimmen.
`utH B !CH `CIBHICH VB!(H al l e di e,;bezii gl i chen .Jl(I I(H V0YI! tH!C!. ^BH
VtI\CHUP!P B S 1JPUCHKOIDP |BUUK O!ZC|. | OCl ~! ( BDCI BUC aus 01O1PU
!IC9' ~uUPH |U!!CH OUPY \CICI!I9!P BUS |O ZIP!ICIH . di C aus C! IOH 9'P! OC-
tHC |I CHCHKOIDC SI HG CYS! UH H9' S i m !tDIBUtHC. `! P P 1IuUCC I UU !CI H
`!\\0IUeH J H G0Y 11UH9. DBI-CC .! !C \CIVCIUC! U0U G BDP! . BDCI BUCH
|I UCJ iibrigen 1I!P! !CH l H U(! | PHCHZUt' l. 1lC `0C | HO! man i m B UP
( an ZCI UCUD0UJPU) BDCI BUC BUS UCH 1I CiCHKOiUCH (IS! Hu| ' H GCD iISICKCH
GCI |] CHCH GUICH Abdampfen. 1PI 1OH! ` UHU ilas ``0CHS verbraucht man
!!Y \CIStJPUPHC ZVCCKC. |(SUHGC!- wiih ren c l LIU~U J H'.l'C. `t- C H.
39