Trovannje cijanovodonikom-bezbojan,slab miris;Koristi se:dezinsekcija,deratizacija,dobijanje srebra,zl ata iz ruda,galvanizacija,dobijanje vetakog ubriva Prodor u org:-R.T, G.

I,T, Koa-apsorpciju ubrzava pojaano znojenje. Izluivanje-plua(ekspiratorni vazduh mirie na gorki badem),urinarni trakt HCN ima afinitet prema trovalentnom Fe i blokira citohromoxidazu-nekorienje O2-tkivna anoksija(c.n.s-direktno dejstvo) Kl.Slika:AKUTNO-laki st-oseaj metalnog ukusa,peenje u ustima i na jeziku,glavob.,vrtoglavica,pulzaci je sleponica,stezanje u grudima,umereni-isto kao laki stepen,teak st.-(visoke conc.)-momentalan gubi tak svesti,proirenje zenica,egzoftalmije,dispnea,grevi, (nepostoji nagla expozicija visokim conc)inicijalni st.-metalni u kus,peenje usta i jezika,grebanje drela,nadraaj oiju,slabost,glavob.,vrtoglavica, lupanje srca,muka povraanje ; dispnoini st.-teka dispnea,poremeaj disanja,bradikardija,bol u predelu srca,oseaj straha,proirenje zenica , konvukzivni st.-tahikkardija,povrno disanje,toniko-kloniki grevi,trizmus,gubitak svesti , paralitiki st.-gubitak svesti,areflexija,nevoljno mokrenje,defekacija,povr no disanje,aritmija,hipotenzija,paraliza dis.centra-prestanak sranog rada HRONINO-rani znaci:glavob.,vrtoglavica,znojenje,slabost,slabo pamenje,suvoa grla,nedostatak vazdu ha,bol u predelu srca,peenje pri mokrenju-hipotonija,uveana tiroidea,jetra, povien Hgb,eritroc.,izreeni izreeni-psihiki porem.,paralize,grevikatar gornj.dis.puteva,svrab ,perutanje koe,hron.ekcem(KCN,NaCN) TH :udah 2-3 kapi amilumnitrozuma,25 ml metil plavo,20-50mlNstiosul Trovanje bezinom-dobija se destilacijom iz nafte,bezbojna tnost sa tekim parama,koristi se kao gorivo,rastvara,razreiva prodire u org. preko respiratornog trakta,koe,i digestivnog(aspiracija preko gumenog sreva,najtoksinije deluje na c.n.s Kl.slikaAKUTNO-lak st.-5000-10000 mg/m3,glavobo.,nadraaj oiju,disajnih puteva,kaalj,razdrljivost, nestabilan hod,ponekad delirijum-apatija,depresija,hipotonija,bradikardija; 15000-20000 mg/m3-tremor prstiju,jezika,kapaka,trzaji miia,proirenje zenica,ute beonnjae,labilan puls,hepatomegalija,pov.T,bel i urobilina u mokrai,komatozno stanje HRONINO-glavob.,nesanica,razdraljiv.,zamaranje,grevi prstibol u predelu srca,depresija,vegetativ.porem.,bronhitis,konjuktivit,anemija,pov. SE,dermatitis,ekcem hronino-vazduh,O2,kardiotonici,sedativi,kod prestanka dis.-vete.dis.,kofein(porem.krvotoka);C i B vitTH:sve hronino tr. Prevencija:lina zatita,mediscinske mere Trovanje sirovom naftom-uljana tenost,za dobijanje benzina,kerozina,dizela,mazuta,med.preparata, prodire preko res.trskts,koe Kl.slika:AKUTNO-udisanje veih conc.para sa H2S-simptom.kao kod trovanja H2S; pare benzina-slika trovanja benzinom HRONINO-(bogato sumporoom) glavobolja,vrtogl avica,slabost,zamor,bolovi u epigastrijumu i predelu srca,suenje vid.poljssnieni tet.rflx.,tremor,porem. denzibil.,hipotonija,oteenje miokarda,konjuktivit,rinitis,porem.menstr.ciklusa,leukopenija,trombocitope (mala kol.sumpora)-hipotonija,bradikardija,hipotermija,vegetativni sy.,oteenje jetre ieludane sekreci. TH:roborancija,vitamino terapija Trovanje benzolom-bezbojna tenost,karakteristinog mirisa,koristi se za dobijanje nitrobenzola,fenola deterdenata,exploziva Prodor u org.:R.T.,koa;izluuje se preko plua nepromenjen,preko urina,deo deponuje u organima I tkivima KL.slika.Akutno-laki st-podsea na pijanstvo,glavob.,vrtoglavica,porem.sna,munina,povraanje izraeni gubitak svesti,miini trzaji,grevi,proirenje zenica,bledilo,poreme.disanja,hipotermija; Pri visokim con -gubitak svesti I smrt,komplikacije-oteenje jetre,pluna obolanja,kardiovaskular.porem. HRONINO posle nekoliko meseci ili godina od poetka expozicije,glavobolja,vrtoglavica,slabost,zamor,hematoloke promene:anemija sa anizocitozom I poikilocitozom retikulocitoza eritrobl. megaloblasti,leukopenija(<4.5 109 ;trombocitopenija,sklonost ka krvarenju(usled promena na endotelu k.s.) ;kod izraenih trovanja-slabo krvarenje desni,leukopenija,smanjeni eritr. I Hgb-smrt TH:simptomatska,vit B6,B12,folna kis.,transfuzije;cns-glikoza C vit,brom vit B Ocena r.s.:hronino-privremena promena r.m. bez benzola, kod oteenja-promena r.m. bez toxinih mat Prevencija:T-tehnike,line mere,zakonodavno-administrativne,medicinske mere

Tovanje AsH3-bezbojan gas,miris belog luka,nalazi se kao sporedni produkt pri obradi metala,dob janju vodonika iz cinka,dobijanju acetilena.prodire preko res.trakta,izluuje se preko urina,fecesa i koe AKUTNO-posle latencije 3-8 h od udisanja:slabost,glavob.,vrtogl.,oteano disanje,muka,povra.,povi T, e,dispnea,tahikardija,hepatosplenomegalija,tamna mokraa,drvena,oligurija,ukasta koa i sluzok., erit. 1x1012,hiperbilirubinemija,leukocitoza,pomuenje svesti,porem.disanja,tahik.,odsus.reflx,, tekioteenje bubrega-anurija,poveanje rezidualnog azota,dispnea,grevi,uremija,smrt HRONINI-bledilo koe i sluzokoe,vrtoglavica,zamor,bol u grudima,gubitak teine,oteano disanje,,kaalj,otok lica,zadah na beli luk,bol u kimi,svrab koe,petehije TH:akutno-stacionarno leenje-putanje 300 ml krvi,i.v. glikoz sa askrobinskom kis. 500 mg,O2,,hemo dijaliza(stabilna anurija); hronino-antianemina th.--,sredstva za jaanje org. Ocena r.s.:lak oblik akutnog-vraanja na radno mesto; teko akutno i izraeno hroni.-kontaindik. za rad na radnom mestu exponiranim AsH3 Prevencija:Tehnol.-tehnike mere,medicinska zatita

trovanje metilalkoholom(metanol)-bezbojana isparljiva tenost,miris na alkohol,koristi se za proizvod. hem.materija,rastvara boje,mastilo,smole lepkove,proizvodnja plastike,fotogr.filmova.Prodire u org preko res.trakta,koe I dig.trakta Pseudoletoxino dejstvo-oksidie u formaldehid I mravlju kis. i oteuje c.n.s Kl.slika:AKUTNO-lak st.:glavobolja,slabljenje vida,nestabilan hod,dispeptine tegobe,lateralni nistagmus proirene zenice,nadraaj oiju i resp.trakta,slepilo;teak st.:(preko koe I usta)-posle nekoliko asova:bol ugrudima,oteano disanje,glavob,vrtoglavica,slabost,slabljenje vida-slepilo,proirene zenice,dispnea,tahik strah od smrti,grevi,cijanoza,ponekad do komatoznog stanja HRONINO-nadraaj sluzokoe oiju I gornj.dis puteva,glavobolja,zujanje u uima,vrtoglav.,slabost,tremor,smanjenje vidnog polja th: TH:akutno-ispiranje eluca toplom vodom ili 2% Nabikarbonatom,soda voda I i.v 200 ml 2%-tnog Nabikarbonata(kod acidoze),C I B vit,kardiotonici,antidot-etilalkohol Ocena rad.spo.ogranienje r.s.,promena radnog measta Prevencija:otkloniti metanol iz proizvodnog procesa,the.-tehn.mere,lina zatita,medicinske mere ..

monohlor metan(CH3Cl)-bezbojan gas,pri sagorevanju nastaje fosgen,koristi se kao sredstvo za hlaenje pestocid,rastvara; Prodire preko plua,toxino dejstvo na c.n.s Kl.slikaAKUTNO-glavob.,slabost,malak salost,ubrzan puls,hipotonija.Posle latencije(1-24 h)-gubitak apetita,muka,povra.,dijareja,dehidrat.,sanji vost,pov. T,oteenje bubrega,insuf.jetre-koma toni.kloni.grevi-smrt; HRONINO-gubitak apetita,vr toglavica,muka,povraanje,zatim oteenje opticusa,porem.,hoda,napadi greva,paralize,psih.porem,elu srevni porem.,leulocitoza,hipohromna anemija tetrahlormetan(CCl4)-bezbojna tenosat,sladunjav miris,koristi se kao rastvara;Prodire u org.preko res trakta,koe,izluuje se preko plua nepromenjen.Ima slabo narkotino dejs. ali izaziva hepatorenalni syn. Kl.slika:AKUTNO-lak dt-slabost,slavob.,vrtogl.,oseaj pijanstva,povraanje,nadraaj oiju I gor.res.trak. umereni-ote.jetre I bubrega,belanevine,krv, i cilin. u urinu,ote.opticusa,edem plua,bronhopneum.,di kl.slika:AKUTNOstrofija miokar.,(2-8 dan)-cijan.,dispnea,hiperten.,oligurija,anurija,koma,grevi,gubitak svesti-smrt(2-12d HRONINO-pore.,sna,vrtogl.,parastezije,peenje oiju,munina,povra.,proliv,anemija,porem.,senzibil hoda,suenje vidn.polja,atrofija opticusa,stenokardije,hipotonije,u izraenim-hepatomega.,utica,depresij Vinilhlorid(CH2=CHCl)-bezbojan gas,sladunjav,zapaljiv,koristi se za proizvodnju plastike,kauuka,sred stvo za hlaenje. Udisanje conc. 25% -vrtoglavica,dezorijent.,slavob.Kod concen. 0,04-1,1 mg/l-glavob., dermografizam,neuroti.porem.,hiperhidroza,anemija,leukopen.,parastezije.Visoke conce.-gubitak senzib. akro-osteoliza,angiosarkom Trovanje ugljendisulfidom CS2-bezbojna tenost,miris na etar,koristi se u proiz.viskoznih vlakana,celof ana,optikih stakala.prodire preko dis.puteva I koe,a izluuje se nepromenje preko plua,I urinaom I u obliku sulfata stolicom.Izluuje se I preko mleka u perioodu laktacije. Kl.slika:AKUTNO-vis.conc.(havarije)lak st.-(320-390ppm)slino pijanstvu,glavob.,vrtoglav.,malaksalost, umereni st-(>640ppm) euforija,smeh,vrtoglav.,ataksija,slavob.,muka,povraanje,delirijum,halucinacije, stanje euforije se zamenjuje fazom pototenosti. teak st.-(>3200ppm) gubitak svesti,toxina koma,snien tetivni,kornealni rflx,koma-smrt.Psledice-encefalomijelitis,mentalni poremeaji. HRONINO-(5-10 god 50-160ppm) poetni st.-slabost,zamor,emocionalna nestabilnost,gubitak apetita,porem.sna,porem.k.v.s. dermografizam,hiprhidroza,slabljenje senzibiliteta,snienje kornealnog,konjuktivalnog rflx.,smanjenje mi risa,porem.adaptacija na tamu.,funkcion.porem.endokrinih lez.:tiroidea,menstrualni cikl. Dg.:prisustvo neuroasteninog sindroma(cerebralna astenija sa porem.senzitivne sfere),polineuritisa(ote enje senzibiliteta dis.delova extremiteta,bolovi extremiteta,anizoreflexija),vegetativnih porem.(znojenje,hl adnoa,cijanoza extremiteta.,parastezije) TH:akutno-uklanjanje iz opasne sredine,hospitalizacija,utopljavanje,kiseonik,simptom.terapija Ocena r.s.kod akutnih-rad.spos. je ouvana(r.m. bez expozic. uglj.disulf,privremeno),ako postoje trajne posledice trovanje-promena r.m. bez ugl.disulf. Prevencija.Teh.-tehnoloke,medicinske mere zatita

Trovanje tetrahloretanom(CHCl2-CHCl2)-bezbojna tenost,slatkastog mirisa,najtoxiniji od svih ugljovodonika,koristi se za dobijanje tetrahloretilena,kao rastvara masti,ulja,gume,boja.Prosire u org.pre ko dis.puteva i digest.trakta.Deluje na c.n.s ig.i.t.Kl.slika:akutno-glavobo.,vrtoglavica,malaksalost,opije nost,oseaj utrnulosti,gmienja mrava,nadraaj oiju,dis.puteva,porem sranog rada,ote.jetre i bubreg hronino-1.sa oteenjem c.n.s-vrtog.,glavob.,nesanica,slabost,premor,neuroastenija,toxina encefalopati. pevencija:lina zatitamedicinske mere 2.-oteenje g.i.t-munina,povra.,gubitak apetita,bolovi u elucu,opstipacija,utisa,hepatomegalija Trihloretilen-bezbojna tenost,koristi se kao rastvara,za ienje metalnih proizvoda.Prodire u vidu pa ra preko dis.puteva I preko koe.Izluuje se u oliku metabolita ili nepromenjen preko plua.Kl.slikaakutno-vrtogl.,glavob.,muka,povra.,opijenost,porem.svesti,nadraaj oiju,res.puteva,ubrzano dis.-smrt hronino-lak I umeren st-pijanstvo,astenino sta.,glavob.,vrtoglavob.,umor,bolovi extrem.,impoten,bradik teak st.-simp.toxine ensefalopatije-epi. napadi,povi.razdraljiv.,uzbuenje.,nadra.oiju,bronhitis,pore eluca,hipohrom.anemija,leukopenija,porem.menstruac.,tulkus koe,dermatitis,ekcem,navika zavisnosti Hlorirani naftalini-vrste ili tene materije,koriste za proizvod.kondenzatora,izolatori,plastike.Prodiru preko dis.puteva I preko koe.Kl.slika.HRONINO-vrtogl.,dispeptini porem.,bolovi u epigastrij.,desnog reb.lukka,hepatomegalija,hiperbilirubinem.,hipoglikem.,hipoholesterolem.,urobilirubinem.,(1-15 god)ote e. jetre.atrofija jetre,gastrit.,duodenitis,ulkusna bol..Expozicija dimu promene na licu,une koljke,vrat,u th ramena,abdomen-komedoni(nezapaljiva forma),ciste,koa je suva.Mogu izazv.fotodermatitis Trovanje amino jedinjenjima-spasaju hem.jedinjenje kojima je jedan ili nekoliko atoma H zamenjeno amino grupom NH2,koriste se u proizvodnji boja I pigmenata,gume,boje za kosu,u labaratorijskim analiz. Prodiru u org preko plua,nepovreene koe ili gutanjem praine,izluuju se preko plua(nepromenjen obl.) ili preko bubrega(oksidativni obl.).Imaju kumulativbno dejstvo-depo u potkonom tkivu,organima (jetra).U org. stvaraju metHgb to smanjuje kiseonik I pojavi u eritr. Hajncovih telasaca.Ova jedinj. su nervni otrovi I alergeni I imaju kancerogeno dejstvo.Kl.slikaAKUTNO-simpt.posle 3-5 h posle ekspozicij glavob.,vrtoglav.,muka,povraenje,slabost,palpitacije,cijanoza koe I sluzokoa(zeleno-sivkasta),slabi sr tonovi,hipotenzija,hepatomeg.,anemija,retikulocit.,Hajncova tela.,poviena SE,viskoznost,bilirubina. koma-smrt Hronino-slabost,glavob.,vrtoglav.,dispeptini porem.,bol ispod desnog reb.luka,cijanoza,sub ikterus beonjaa,pad kr.pritiska,hron,gaatritis,,toxi.,hepatit.,snien Hgb,retikulocit.,hajnc.tela.,leukopen. Anilinu-uljana tenost,u dobijanju boja,prodire prekoplua I koea.KL.slika:Akutno-simp.se javljaju kad nivo metHgb>30%:slabost,tamna koa,glavob.,anoksija-koma ismrt,hemoliza,toxi.hepatitis,icterus,grev Hronino-bol u predelu jetre,subicter.beonjaa,pvi.bilirubina,glavob.,vrtogl.,bol u epigastr.,pov.tet.rflx aminofenoli-meta,orto I para izomer,koni iritans-dermatitis Benzidin-bela ili blago crvena materija,kori sti se za proizv.boja,kancerogena-papilom I karcinom mokranih puteva Naftilamini- 1 I 2-naftilamin -papilom I karcinom mokr.beike fenilendiamini-proizv.boja-urosolska astma TH:kao kod nitrojedinj. Ocena r.s.kao kod nitro jed Prvencija kao kod nitrojedinjenja Trovanje pesticid. Hg-koriste se za zatitu bilja od bakterijs. I gljivinih oboljenja(radofen,,zarosan,rado san,sporicid).Aktivne materije pripadaju alkilnim ivinim jedinj. I arilnim. Prodiru u org.respirat.puteva koe-dugo cirkuliu u krvi idopiru do mozga,nadbubrega,jetru,mokrana beiku,unu kesu.-deluju na SH grupu remetei metabol.procese Kl.slika:Akutno-laki dt.-posle nekoliko asova-glavob.,munina,povraanje;umereni st.-ovi simp.+metaln ukus,hipersalivacija,,vrtogl.,porem.sna,pojaana e,hipertenzija,nesanica,trmor,,proteinurija,hematurija teak st.-encefalopatija,paralize extrem.,snienje sluha,slepilo,insipidni dijabetes,halucinacije,psihoze,deli rijum-smrt(7-15 dan. od uremije);kao posledice javljaju se pareze I epi.napadi. HRONINO-posle latentn og perioda od 1-1.5 mes.:munina,povraanje,oteenja usne duplje,krvave desni,hipersalivac.,e,gingiv it is,stomatitis,kravavi prolivi,bradikardija,hipotonija,hepatomegalija,urobilinurija,bolno mokrenje,poliuri ja(2.5-8 l),tei sl.-oligurija,mikrohematurija; izraena intoksik.-azotemija,smanjeno izluivanje hlorida,ub rzana SE,leukocitoza,neutrofilija-smrt;oteenje c.n.s-astenija,glavob.,porem.pamenja isna,razdraljivost tremor,dermografizam TH:uklanjanje iz opasne zone,odbacivanje zagaenog odela,ispiranje eluca(kalij umperman. ili aktivni udalj),oxigenoterap.,vit C,B1,P i K,zamena krvi(tei sl.) ; kod hroni.-vit.,raboranti simp. th Ocana r.s.potpun prekid kontakta sajed.ive Prevencija:the-tehno mere,line,higijenske I medi cinske mere zatite.

Trovanje nitrojedinjenjima--spasaju hem.jedinjenje kojima je jedan ili nekoliko atoma H zamenjeno nit rogrupom(NO2),koriste se kao exploziv.sredstva ili rastvarai, Prodiru u org preko plua,nepovreene koe ili gutanjem praine,izluuju se preko plua(nepromenjen obl.) ili preko bubrega(oksidativni obl.). Imaju kumulativbno dejstvo-depo u potkonom tkivu,organima(jetra).U org. stvaraju metHgb to smanj uje kiseonik I pojavi u eritr. Hajncovih telasaca.Ova jedinj. su nervni otrovi I alergeni I imaju kanceroge dejstvo. Kl.,kao kod trovanja aminojdenjenjima.Nitrobenzol-ukasta tenost,miris badem; dobijanje snilina,sxploz.,sapuna.Prodire preko plua,koe aizluuje se isto.Kl.slika:Akutno metHgb>15% kao kod trovanja anilinom.Hronino-glavob.,vrtoglav.,slabost,nesvestica,hem.anemija,retikulicitoz.,biliru Trinitroluol-TNTukast praak,kao exploziv,Prodire u org.preko plua,koe I G.I.T;KL.slika:Akutno -naglo,burno,glavob.,oamuenost,nesvest,iritacija oiju I dis.put.,cijanoza,gaenje,povraanje,Hajnc.tela ,anemija,retikulocit.,hipotenzija;Hronino-hipohr.anemija,bazof.eritrroc.,ote.jetre,katarakta,povra.,pe enje u elucu; TH:metHgb>5%-vazduh,kupanje I ienje,10-25%-O2ili karbogen;>20%-25ml 1%metil. plavo i.v.,20ml 40%gliko.+300mgaskrob.kis.;hronino-C vit.,gliko.,roborant,Ca,proteini,ishrana bogata nelanevinama I vitaminima,U.H. Ocena r.s.:kod teih I umerenih akutnih-privremena nesposobnost1-2 mes-staro r.m.;lakih akut.-nesposob.10-15 dan-staro r.m.;hronino-leenje,promena r..m. Prevencija:tehniko-the.mereorganizacija rada,medicinske mere zatite

Trovanje organofosf.jedinj.-koriste se kao insekticidi I akracidi(paration,malation,diazinom,TEPP,sist ox)-visoka biol.aktivnos prema tetoinama I visoka toxin.za ovaka. Prodor u org.preko res.trakt,koe dig.trakta-blokiraju holinesterazu to dovodi do nagomilavanja acetilholina u tkivima-porem.sprovodljiv. u sinapsama. Lako trov-aktivn.holinester do 50%,umereno-akt.holinester. 30-40%,teko-akt.holinest.1020%,smrt 1-4%;Deluju I na esterazu,tripsinlipazu Kl.slika:AKUTNO-laki st.:slabost,glavob.,vrtoglavob., hipersaliv.,,hiperhidroza,gaenje,bol u elucu,povra.,dijareja,slablj.vida isuzenje,mioza,bradikard.,hipote nzija,sni.tet.rflx.,leukocitoza,neutrofilija. umereni-vrtogl.,,strah,uuzbuenje,munina,glavob.,groznica,ne sanica,porem.ravnotee,sna I hoda,tremor,porem.govora,T-40 C,bradikardija,slabi sr.tonovi,pneum.ognji ta,hepatomeg.,diplopije,nistagmus,pov.Hgb,eritroc. I leukoc.,protein. I hematurija,halucinacije teakkomatozni:obilo zojenje isaliv.,povra.,mokrenje I defekacija,porem.disanja,,bronhospaza,toni.-klon.grkoma,zenice nereaguju na svetlost HRONINO-glavob.,vrtoglav.,pritisak u sleponicama,zamor,porem. sna,pamenja,inreligencije,tremor,nistagmus,dermograf.,bradikar.,hipotonija,hepatomeg.,pareze,paralize TH:izno.van opasne sred.,skidanje odela,pranje sapunom,5% Nabikarb.,ispiranje oiju vodom,izazivanje povra.aktivni ugalj,potkono 1ml 1% atropin,3-5ml atropina(umereni I tei st),davanje reaktivatora holin ester.(pralidoxim,diproxim,toxogonin) Ocena r.s.-kot lalog I umerenog st:privremena nesposob.-isto r.m. teak st-promena r.m. bez organofos.jedinj.,hroni.privremena ili trajna nesposobnost. Prevencija:toxiko lo.ocena novih preparata,kontrola maina;bezbednost pri radu;medicinska zatita

www.belimantil.info

Trovanje hlorirani ugljovodonicima-koriste se za suzbijanje krprlja i stetnih insekata(hexahloran,to xafen,lindan,DDT(zabranjen)) Prodor u org.:preko dis.puteva,g.i.t.,koe,izluuju se preko bubrega,debelog creva ipreko mleka u periodu laktacije Kl.slika:AKUTNO-retka:kaalj,akutni rinitis, krvarenje iz nosa,eritem,ospa,dermatitis,eludano-crevni porem.-porem. C.n.s.-a;a u teim:dispnea,ci janoza,glavob.,vrtogl.,munina,razdraljivost,,ataksija,tremor,,porem.vida,tonino-kloniki grevi,ot eenje jetre,bubrega,srca i plua. HRONINO-astenovegetativni sindrom,ensefalopolineuritis,dience faloneuritis,polineuritis,porem.bubrega,jetre,g.i.t.-a,kardiovask. i respir.sistema,oteenja koe,u teim sluajevima:pov. T,gubitak svesti,tahikardija-smrt TH:naputanje opasne sredina,ukloniti zagaeno odelo,utopljavanje,kiseonik, i.v 40% glikoze,500 mg askrobinske kis. i 50 mg vit B,barbiturati-napadi greva,10% rastv.Caglukonata G.i.T-ispiranje eluca toplom vodom,konraindik.davanje ulja,alkohola koa-pranje toplom vodom i sapunom,zavoj sa 2% Nabikarbonatom, hronino-simptomatski:Caglukonat i proteinska ishrana Ocena r.s.:laki st-privremena nesposobnost,teak st.-promena r.m. bez nadraujuih materija Prevencija:kao kos trovanja organofosfornim jedinjenjima

Trovanje vetakim ubrivima-koriste se za rast i poveanje prinosa biljaka,mogu biti prirodna i vetaka(dobijaju se sintetskim putem i preradom minerala,dele se na :azotna,fosforna,kalijumova i ona koja sadre mikroelemente;prosta i sloena) AZOTNA-amonijun-nitrat,Cs-nitrat,Na-nitrat,amo nijum-sulfat NA-nitrat(ilska alitra)-mogunost prodiranja azotnih oksida u radnu sredinu Amonijum-sulfat i nitrat-opaasnost od trovanj sumpornom kis. i amonijakom;amonijum-nitrat:zapalji i explozivan,zato de koridti samo kao smea ;Cs-cijanamid-u procesu proizvodnje tetno deluju prain blokira oksidaciju alkohola,glutationa,dehidraza,nadrauje kou i sluzokou,,dovodi do sek.inf.ubrzano dis,kaalj,ubrzan puls,lupanje srca,strah,polineuritis,paralize(teli sl.);hronino-glavob vrtog.,zamor,rzdraljiv.,znojenje.elud.crevni porem.,bledilo,bol u mii.teskoba u grudima,krv.iz des FOSFORNA-superfosfat-sadri fluor koji smanjuje aktivnost holinesteraze,ATP-aze,porem.metabol. pirogroane i mlene kis.,Cs i U.H.KOA-peenje,otok-ulceracije;USTA-nadraaj eluca,muka,pov ra.,bol u epigastrijumu,tetanija i grevi extremiteta;RES.PUT-oteenje sluzok.oiju,traheje i bronh. suzenje,zapaljenje korneje,bol u nosu,grlu,kaalj,dispnea,promuklost-bronhit.,pneumonija,ote.c.n.s hronino-oboljenja zuba,kostiju,opadanje kose,krvr.desni,gingivit.,hron.atrof.rinitis,perforac.septuma, faringit.,traheit.,bronhit.,astma,dispepdija,gastrit.,ote.jetre i bubrega,miokardit. KALIJUMOVAK-nitratlokalne promene na sluzokoi,povraanje,prolivi,hipotenzija,proirenje k.s.mozga-glavobolja K-sulfat-nedovodi do trovanja kainit-dermatitis,zapalj.venjae,otok,hiperemija

www.belimantil.info

Trovanje manganom Crvenosiv,sivkastobeo(kad je cist),u vidu minerela:magnozit,hausmanit,breunit Koristi se:izrada elektoda,za legure elika,anode,traj.boje,katalizator Rizik:kod iskopavanja ruda Prodor u org.:r.t.-praina,aerosol,koa,g.i.t;>oteuje mozak(dejstvo na k.s.)nadbubreg(astenija,adinamija,hipotermija,pad TA) Kl.slika:* inicijalni st.-slabost,sanjivost,slabo pamenje,slabost extremiteta,otean hod Hiptonija mi.otean govor,tremor prstiju,povi.tetiv.reflexi # Umereno izraeni-pojaavanje simp.predhodnog stdijuma $ Izraeni st.-PARKINSONIZAM-temor,amimija,poreme.hoda I govorahod petla,mikrografija,trizmus vilica,euforija,invertnost,apatija, MANGANSKI PNEUMONITIS Dg.:kl.dlika,pregled,Ddg-parkinsonizam;TH:i.v.glikoza,C I B vit.hipotonici,beladona, Simp.leenje,(EDTA I BAL,bez efekta);Ocena radne spos.*-promena rad.mesta bez Mn;$prom.rad.mesta,invalidska penz. Prvencija:tehnike,higijenske I medic.mere

Tovanje Zn -srebrnastobeo,sa sivom nijansom, minerela:sfalerit,smitsonit,kalamin;krv0,32-0,40mg/100ml Rizik:u topionicama,dobijanje Zn belila,bojenje tkanina,zavarivanje,izrada lekova,ibica,legira PRODOR U ORG.:R.T-estice 0,5-0,6 mik.m imaju vel. kinetiku E i punjenje-prodor u bronhiole I alveole-deskvam.el.sluzokoe idenaturacija bel.; ZnCl4-udisanjem dima-zapaljenje plunog paranhima,smrt(hronino-nadraajna kou I sluzokou,perfo.nosne pregrade,gastritis,ulkusna bol;ZnSo4oteenje koe I sluzokoe,ulkusi na koi KL.SLIKA:LIVAKA GROZNICA-expozic.dimu Zn oxida Latentni period 4-8h-sladunjav ukus-kaalj,suvoa I grebanje u grlu,bolovi u mii.,slabost,malaksalost-drhtavica 38-39 C,gwdje nje,povraanje,bolovi u stomaku,glavob.,oteano disanje Nakon 10-16h posle expozicije-najtei napadi groz.,grevi,komatozno stanje Groznica traje 1-3h,a posle mje osea se slabost,nadraaj dis.puteva,dispept.pojave Dg.na osnovu istorije bol., I radne anamneze;TH:topla kupka posle rada,toplo mleko,aj,kafa,antipiretici Prevencija-tehnike,higijenske,medicinske mere

Trovanje kadmijumom-srebrnastobeo sa plavkastom nijansom,ratvorljiv u kis.-dim braon boje Mineral-grinokit Koristi se>galvanizacija,legure,elektrode za baterije i akumulatore,lampe,nakit,kauuk PRODOR U ORD.-R.T.dim,praina CdO,CdCl-kod topljenja ruda,dobijanje legura , nabacivanjem pitoljem nadraajno dejstvo na sluzokou nosa,oiju i drela-deponuje se u kost,jetra,slezina,bubreg,tireoidea i nadbubreg-paralie dejstvo alkalne fosfataze i SH grupe KL.SLIKAAKUTNO-posle udisanja velik.konc(3-100mg/m3)-peenje u oima i nosu,suvoa drela,nadraaj G.R.T-kaalj,bolovi i stezanje u. grudima,pov.T,drhtavica,znojenje(infuenca,metal grozn.)-8-24h-dispnea kaalj,bol u grudima,slabodt,pov.T U teim sluajevima-edem plua ili proliferativni pneumonitis HRONINO-expozicija 4-10 g; rani simp.-suvoa nosa i drela,epistakse,anosmia,zamor,dispnea,kaalj-emfizema centralnog tipa(invalidnost i smrt);izluuje se bubrezima+belanevina male relativ.mol.masom;izraeni stad.-pov.exkrecija aminokis.,Ca,fosfata,kamenac,gubitak teine,kotane strije Dg-radna anamn.,emfizem,bel male relativ.mol.made,Cd u urinu i krvi ;TH-izazivanje povraanja,ispiranje eluca,O2,EDTA RAD.SPOSOB:-inicijal.stad.nesposobnost 1-2 mes.vraanje na rad.mesto sa pobolj.usl.rada;recidivi-novo rad.mesto,inv.penz.PREV.teh.,higij,me Trovanje ivom-srebranastobeo,te;an metal,nalayi se u vidu HgS(cinobarit) I kao elemantarna iva;rastvara de u azotnoj I sumpornoj kis. Rizik:kod kopanja rude,preradi,proizvodanja termomet.,barometara,kvarcnih lampi,Rtg cevi,bater Prodor u org.*R.T-para,dim oksid G.I.T-metalna iva(netoksine) Koa-spora apsorpcija Vezuje se u plazmi za alfa-globuline I albumine-2,3 d.-deponovanje(jetra,slezina,bubre. mozak-kroz HEB-uticaj na koru I talamus)) Eliminie se pluima,bubr.,jetrom,crevima,lezde KL.SLIKA:AKUTNO-kod havarija,simpt.nastaju brzo-glavobolja,malaksal.,sanjivost,metal.,ukus grevi,hemoptizije,proliv,groznica-nekoliko dana-stomatitis sa ulcer.desni I porem.bubrega,jetre,creva;moe nastati smrtHRONINO(postepeno)inicijalni st-mikromerkurij alizam-glavobolja,inverzija sna,slabo pamenje,povi.razdraljivost,tremor(tremor merkurijalis),pov.tet Reflexa, ,dermografiz.,hipersaliva.,hiperhidroza,c tahikard. atrofija, desni ,ispadanje kose,zuba,poremlezda, Merkurialentis-Hidrargirosis lentis (disko. pred.kapsu soiva . izraeni st.-astenija, mravlje.,subitak apetita,glavob,nesanica,sepresivne reakc,pla,smanjenje rad.,sposobnosti,plalji vost,gubitak poverenja usebeivin eretizam( lupanje srca,znojenje,crven. lica),tremor ruku, jezika,usana,onih kapaka,nogunerazgovetan rukopis;stad. ivine ensefalop.,retko,jake glavob,nesanica,strah,depresija,gubit.,pamenja,halucinn.,psihoze,anizokorija,nistagm, hipoterm,patol.reflx DgAnam,radn.anamn.TH:CaNa2EDTA,N-acetilpenicilamin Pev.T.t,med,h ig

TETRAETILPb(Pb(C2H5)4)-isparljivo jed.,rastvara se u benzinu,kerozinu,alkoholu KORISTI SE:dodatak benzinu za motorna vozila i avione RIZIK-proizvodnja,procesi meanja sa dr.sastojcima,transport,magacioniranje,ienje rezervoare PRODOR U ORG.R.T.-para,meanjem etilove tenosti,ienje,transport KOA-kvaenje odee G.I.T-uvlaenjem pomou creva u usta,uzimanje hrane rukama -prodire u mod.tkivo(kora,hipotal.)cirkulie nepromenjenom obliku-deponuje(kost,paren.org) KL.SLIKA:AKUTNO-LAKI-glavob.,porem. sna,oseaj straha,zabrinutostdlake na jeziku insekti po telu-tremor ruku,nistagm.,dermografizam,pov.tetiv.reflexi,Romberg *;hipotonija,hipotermija,bradikardija UMERENI-delirantni izofreni Sy,halucinacije,nesiguran hod TEAK-epi napadi,pareza facialisa,ataksija,ugueni ili pov.tetiv.refl.,groznica,T 40C ,tahikard.,leukocitoza;hroni.encefalopat.-gubitak pam.,malakssalost HRONINO-astenino stanje,hipersalivacija,hiperhidroza,porem.sna,glavobolja Vrtoglavica,mravljenje,slabost; tei sluajevi-encefalopatija Thuklanjanje iz otrovne sredine,koa-uklonitivaton,brisati benyinom,pranje vodom i sapunom G.I.T-izazivanje povra.,ispiranje sodom bikarbon.,BARBITURATI B vit. OCENA R.S.-akut.laki-staro r.m. pobolj. u.r;umereni,teak-novo r.m. inv. Penz. Hron.staro r.m ili novo Trovanje hromom-srebrnadtobeo,tvrd,rastvor.u HCl H2SO4.mineralhromit Rizik:dobijenje legura,vatrostalna ind.,tampa tkanine,tavljenje koe,bojenje hartije,elekrohromir Prodor u org.*R.T-pare,magle,praina; G.I.T-gutanjem hrom.jedinjenja u usta ili iz dis.puteva; KOArastvori -Taloi se u pluima,jetri,bubrezima,endok.lez.,kosi,noktima najtoksiniji je 6-o valentni hrom; Iluuje se bubrezima,dig.trakta,mleka u vreme laktacije KL.SLIKA:Akutno-(20-30mg/m3)nadraaj sluzokoe nosa,kijanje,sekrecija,ote.septuma,crven. drela,bronhospazam,napad astme,glavo,vrtogl,znojenje,dispnea,abdomin,supradtern,bolovi,ot. bubrega,bronhitini piskavi unjevi u svim delovima plua Hronino-opta slabost,,malaksalost,glavobolja,dispeptine pojave,kaalj,dispnea,perforacija sred njeg dela septuma nosa(slaba vaskulariz),ulceracija sluzok.,drela,konjuktiva,atrifini rinofaring, traheobronhitis,bronhijal astma,pneumosleroza,emfizem,dermatitis,ulcer koe(vrat,lice)-hromne rupe(nakon skidanja krast-dporo zarastaju(do kosti)-amputavija;ulkusna bolest,anemije,kancero geno dejstvo na pluno tkivo Th:koa I sluzokoa-simptomatsko-borvazelin,uljani rastvor vit A I D,riblje ulje10% rast CaNa2 Edta Ocena rad.sp.:kod ote.,koe I g.d.p.-privremena nesposob.za rad;prforac septuma i recid ulceracija-promena r.m.ili prekvalifikacija;kod alergijskih ot.-novo r.m. ili prekvalifik. Prevencija.T-t mere,lina zatita,higijenske mere,medicinske mere

Trovanje OLOVOM-sivkastobeo,mek,na vazduhu potamni-olovo oxid Rude:galenit(PbS);pare,praine:PBO,PbO2,Pb3O4;PbCl2.... Rizik:vaenje rude,pravljenje cevi,omotaa kablova,legure,,akumulatorske ploe,tamparska slova,municija PRODOR U ORG.-R.T.-jedan deo se apsorbuje u vazdunim putevima,ali veliki deo prelazi u pluni krvotok.Stepen apsorpcije zavisi od kol.praine<5 mik.m.,resp.min.volum. radnika G.I.T-kod puenja ili uzimanja hrane prljavim rukama i gutanja izvesnih kol.olova u obliku oraine-HCL razlae olovna jedinj. U toksine-port.krvotok-jetra(detoksikac)u,creva,bubrezi(eliminacija). Cirkuliue olovo se 90% zadrava u eritroc.,zatim se vezuje za kotano tkivo stvarajui depoe kako u kostima( trabekula) tako i u jetri,slezini,CNS,miiima,bubrezima TH:koa I sluz Izluivanje-urin,feces,koa,sluzokoa,plj.,znojne i mlene lezde TOKSIC.DEJSTV.NA ORG:-praeno je porem. Metabolikih procesa,metabolizma porfirina,def. Vit C i B,porem.prometa belanevina,U.H.,masti...Vezuje se za SH grupe belan. Blok. Funkciju Deluje na miin.vlakna k.s,izaziva olovne kolike delujui na muskulat creva,deluje na jetru i bubrege(fibroza,hijalina skleroza aferentn. Arteriola),CNS-encefalopatija,perif.nervni sistem,oteuje krv i krvo tvorne orgsmanjuje sint.hemoglobina i skrauje vek eritr,redukuje aktivnost deltaALA-D ,tetaALA, KLIN.SL.-nepostoja akutna trovannja u proizvodnim uslovima. U krvi 15-40 mik.g/100cm3,urin 20-65 mikr.g/l. Kliniki simp. I znakovi podeljeni su :inicijal.simp. i znakovi trovanja opteg karaktera,reverzibilni simp. I znakovi ranog trovanja,simp. I znakovi izraenog trovanja,teko trov. Olovom,hronine sekvele.NAJRAN:FAZA-malaksalost,zamor,glavobolja,vrtoglavica,smanjeno panenje,razdraljiv.,inverzija sna,znojenje,bol u extrem .Dermografizam,pov.tetiv.reflexi,tremor,bradikardija,+ Aner;RANI OBLIKnastavak izloenosti PB-porem.sekrecije eluca,poveana peristaltika eluca i creva,olovno bledilo(spazam k.s.)olovnirub-sivkastoplaviasta prebojenost du ivice desni 1-2mm,pov.conc. eritrocita i koproporfirina u urinu;IZRAENI ST.-GIT poremeaji,-olovne kolike-akutni napadi abdom.bolova,grevi,zatvor,povraanje,usporen puls,TA pov.,T subfebril.,glavob.,depresija i grevi extrem,oligurija,polineuritis,dlabost extenzora,snien Hb,hepatomegalija,utica,hiperbilir.,UK,porem.metabol.holester.TEAK OB.-paralize u najaktivnijim mi.,raniji zamor,encefalopatija-glavob,delirijum,toni-klon grevi.Dg:rad. G Anam.,simp.,hem.,toksik. Promena; TH:CaNa2EDTA-i.m,i.v,infuzija,D-penicilamin,Bi C vit.OCENA R.S.Kod posatojanja pov.kol. u depoima-isto r.m sa poboljanjem udlova;kod intk.-dr. R.m i. Trovanje niklom-srebrnastobeo,tvrd,otporan na koroziju;rude:meane sulfidne sa Fe iCu Rizik:dobijanje nikla iz ruda,proizvodnja legura,hirurlih i zubarskih instrumenata,elektrogalvanizacija Prodor u ord:Koa-soli nikla-dermatitis R.T.-pare nikalkarbonila-hemoragina bronhopneumonija -praina-karcinom pluca,paranazalnih upljina KL.SLIKA:kod radnika u procesu dobijasnja nikla javlja se hiperemija sluzokoe grla i nosa,krvaranja iz nosa,hiposmija i anosmija,perforacija septuma,bronhijalana astma,karcinom plua,paranazalnih upljina,glavob.,vrtoglavica,hipo i anacidni gastrit.,leukopenija, t-metalna ivaa: nikalsulfat-niklov ekcem(niklova krasta)-ruje,prsti,ake,podlaktice-papule-vezikule(svrab,vlaenje koe) kod lakih oblika dermatitisea-privremeni prekid rada sa niklom; recidivi-promena r.m. bez nikla NIKALKARBONIL-bezbojna tenost,javlja se pri dobijanju nikla,prodor u org.-preko koe i R.T ,izluuje se bubrezima KL.Slika-akutno-posle nekoliko asova od expozicije pojavljuju se simptomi koji poodseaju na metalnu groznicu:slabost,glavobolja,vrtoglavica,stezanje u grudima,bolovi u epigatrijumu.pri veim konc. javlja se kaalj,dispnea,povi.T,gadjenje,povraanjePri visokim conc.glavobo.,vrtoglavica,malaksalost,gadjenje,zamor,gubitak svesti-posle 12-36 h-zapaljenje plua(toxina bronhopneumojijasa edemom) TH. i prva pomo-naputenje sred,mirovanje,O2,A.B.,glukoza PrevencijaT-t mereline,medicinske mere Trovanje CO-besbojan,bez mirisa,ukusa,laki od vazduha; u izduvnim gasovima,pri sadorevanju uglja Toxino dejstvo-prodirui u oreg.preko plua formira sa Hg,karboksi hemoglobin(300 x veci afinitet za CO)-smanjenje kapaciteta krvi u prenoenju O2-hipoksija Kl.Slika:AKUTNOlaki stepen-glavob.,pulzacije u sleponicama,vrtogl.,svetlucanje pred oima,zujanje uiju pritisak u drudima,munina,gaenje,povraanje,ubrzan puls,karboksiHgb 20-30% ; srednje teki st.-gubitak svesti nekoliko asova,slabost,mlitavost,sanjivost,porem.kordinacije,drhtanje,karboksiHgb 30-35%; teak stepen-depresije viih delova c.n.s-a,gubitak svesti 5-7 dana.Neuroloki u stanju kome-zenice jednake,slabija reakcijom na svetlost,povien tonus miia,toniki grevi,epi napadi,pov.tetivni reflexi,Babinski +,Rosalimo simp.,Openhajm,meningealni simo..hladni extrem.,cijanoza,hiperhidroza,anurija.Disanje(30-40/min),moe i ejn Stoksovo,puls ubrzan(100-120/min),hipotonija,drhtavica,brohitis; visoke vredn. eritrocita,Hgb,posle preleanog trovanja javlaju se simp. kao u Parkinsonu,hemipareza,poliradikulitis,stanja slina Menierovom sy,epi,amnezija,endokrini poremeaji....HRONINOpostepeno,glavobolja,vrtogla.,astenija,nesanica,zujanje,lupanje srca,guenje,zamor,slabo pam.dermografizam tremor,,derebralne krizeepi,tromboza;poveana conc.Hgb i eritr., TH i prva pomo:akutnoO2,karbogen,efedrin,eufilin(porem.disanj),kardiotonici(koma)putanje krvi kroz venu(250-300ml),vit B i C, Ocena r.s.-akutno-privremena nesposob 7-10 d(lakog st),20-25(srednje teki),1-2 mes(teak dt); hroninopromena r.m. Prvencija:T-t mere,medicinske mere Tovanje Cl-utozelen,otrog mirisa-za dezinfekciju voda,hlorni preparati, Prodor u org.-R.T.-dovodi do opekotina sluzok. konjuktiva,disajnih puteva(spazam miia glasnih ica,traheje,bronhija KL.Slika-AKUTNO-niske conc.(1-6 ppm)-nadraaj sluzok.,nosa,oiju,drela,bol,peenje;vee conc.(30 ppm)kaalj,guenje,oteano disanje,refleksni spazam(bronh.astma),bol,povraanjeglavob, opta slabost,guenje; visoke conc(100ppm)brz letalan ishod nekoliko min. posle udisanja gasa HRONINO-dugotrajno dej. malih conc.(1-5ppm);glavob.,vrtoglavica,nesanica,krvarenje desni,hiperemija,gingivitis,tamnosmei zubi,konjuktivit,katar eluca,porem jetre,ekcemi(Cl akne) hroni.rinofaringit,hroni. bronhit.,peribronhitis,laringotraheitis,emfizem,dispnea Trovanje fosgenom-bezbojan gas,miris trulog voa;u hem. i farmaceutskoj industriji,varenje Prodor u org-R.T.-deluje na duboke dis.puteve(bronhiole,alvaole)oteuje endotel kapilara Kl.Slika-period poetnih promena-posle udisanja gasa,lak nadraaj dis.puteva -latentni-3-6 do 12 h,poetni stad edema plua -edem plua-dispnea,cijanoza,kaalj,penuav ispluvak,vlani unjevi moe se javiti plavosiva cijanoza,ako peive 2-3 dana prognoza je povoljna.Posle edema moe se razviti pneumonija,apsces,hronini bronhitis,esto se javljaju ,strah euforija,uzbuenje TH.-transport u bolnicu,mir,utopljavanje,O2, Prevencija:T-t mere,line i medicinske mere zaite Trovanje H2S-bezbojan.miris na pokvarena jaja,pri preradi nafte,kanalizacija,otpadne vode Prodor u org-R.t.-oksidie u org.,izluuje se kao oksidisano sumporno jedinj. preko urina i stolice, jedan deo se izluuje nepromenjen preko plua. Kl.slika-AKUTNO-laki stepen-ndraaj sluzokoe oiju,r.t.,bol u oima,fotofobijablefarospazam,suze nje oiju,grebanje u grlu,kaalj,stezanje,hiperemija konjuktiva,otok ronjae,bronhitini unjevi; umereni s.-glavobolja,vrtoglavica,slabost,muka,povraanje,poremeaj kordinacije,gubitak svesti,kata ralne promene dis.puteva-bronhopneum.,hepatomegalija,cijanoza,tahikard.,hipotonija,pov.T,cilin.urin teak st.-povraanje,cijanoza,poremeaj k.v sistema,koma,smrt(bronhopmeum.,edem,poputanje srca) apoplektiformnioblik trovanja-udisanje 1000 mg/m3 H2S(gevi,gubitak svesti,dmrt SUBAKUTNI-sporo,glavobolja,,vrtoglavica,slabost,znojenje,zamor,kaalj,munina,povraanje,bol u stomaku;Ponavljana akutna i subakutna trov.-oteenje c.n.s-aglavob,kardiomiop.,infarkt HRONINO-glavobolja,vrtoglav.,nesanica,slabost,snojenje,samor,dubitak apetita,bol u predelu srva nadraaj oiju,dornjeg r.t.,bledilo koe,malokrvnost,cijanoza,hladni extrermiteti,dermografizam,tremo TH i prva pomo-akutno-izneti na ist vazduh,vetako disanje,=2(tei slui.v. 0.25-0.5% metilensko plavo po 10 ml sa glikozom,vit B i C Ocena r.s.-lak-nesposobnost nekoliko dana,teak-1 i vie mes.; hroninoprivremena promena r.m Pevencija:T-t mere,higijenske i medicinske mere

www.belimantil.info