Seminarski rad

Predmet: Kriminalistika taktika

Tema: Uviaj i kriminalistike verzije

Student: Lalevi Dragana 10/107

Profesor: Stanko Bejatovi

Podgorica, 15.05.21012. godine

Sadraj
Uvod..3 Pojam uviaja.3 Predmet uviaja3 Svrha uviaja..4 Dokazna snaga uviaja...4 Kriminalistike verzije...5 Uviaj i kriminalistike verzije...5 Zakljuak....6 Literatura......7

Uvod
Tema mog seminarskog rada je uviaj i kriminalistike verzije. Cilj mi je da objasnim ulogu samih verzija u uviaju kao jednom od znaajnih sredstava kojim se utvruju injenice od bitnog znaaja za rasvjetljavanje krivinih stvari. Radi lake elaboracije rad je podijeljen u dva dijela. U prvom dijelu govoridu o pojmu uviaja, a u drugom o kriminalistikim verzijama.

Pojam uviaja
Uviaj je radnja dokazivanja koja se preduzima radi utvrivanja neke injenice, ako je za utvrivanje neke injenice neophodno neposredno opaanje. Uviaj je dokazana radnja, na osnovu koje se moe zakljuiti veza izmeu odreenog injeninog stanja i krivinog djela. Na osnovu uviaja, objektivno se moe utvrditi i veza injeninog stanja sa posledicama otedenog, a krajnji cilj je otkrivanje uinioca krivinog djela, ako je on nepoznat. Definisanje uviaja je dvojako. Tim prije to se uviaj definie u irem i uem smislu. U uem smislu, uviaj se definie kao uviaj koji je zasnovan na procesnoj regulativi, dok bi shvatanje uviaja u irem smislu obuhvatalo i kriminalistike sadraje. Ova radnja dokazivanja najede se preduzima u pretkrivinom postupku, neposredno pred izvrenje krivinog dijela kada je potrebno da se doe na mjesto krivinog dogaaja da bi se uoili, prikupili, fiksirali i obezbijedili dokazi znaajni za krivini postupak. 1 Osnovni radni sadraj uviaja je priklupljanje, fiksiranje i na trajan nain uvanje tragova od velikog znaaja za rasvetljenje krivine stvari.

Predmet uviaja
Predmet uviaja mogu biti: mjesto krivinog djela, stvari, lica i leevi.2 Meutim, moglo bi se redi da je predmet uviaja neposredno opaanje lice mjesta. Pojam lice mjesta esto se pominje u literaturi i esto se postavlja pitanje njegovog znaaja. Pod licem mjesta se podrazumijeva kako samo mjesto izvrenja krivinog dijela, tako i svako drugo mjesto na kojem se mogu pronadi tragovi krivinog dijela. U tom smislu se jednom rijeju moe redi da je predmet uviaja lice mjesta. U odnosu na vrijeme preduzimanja, uviaj je radnja dokazivanja koja se moe vriti prije formalnog pokretanja krivinog postupka, u toku istrage i na glavnom pretresu. Meutim, najede se preduzima u pretkrivinom postupku, zbog hitnosti ouvanja nekih tragova. Uviaj se preduzima i vri po odredbama Zakinika o krivinom postupku. Prema
1

Milijana lepir:znaaj uviaja kao kriminalistike radnje u krivino procesnom pravu, Banja Luka 2007. Gog. Str, 402, 403. 2 Vladimir Krivokapid, Kriminalistika taktika, Beograd, 2008, str 265.

tome, uviaj je kriminalistiko operativna i procesna radnja koja se kao neposredno opaanje preduzima na mjestu krivinog dogaaja iji se rezultati dalje razrauju i koriste za otkrivanje bitnih okolnosti i pravno relevantnih injenica koje su od znaaja za razrjanjavanje krivinog dogaaja.3

Svrha uviaja
Moe se redi da je osnovni cilj uviaja da pokae na vezu izmeu odreenih tragova i dokaza sa posledicom krivinog djela i samom krivinom stvari. Uviaj ima i operativni karakter, jer je u vedini krivinih djela izvrilac nepoznat, pa ga uz primjenu kriminalistiko taktikih i tehnikih metoda treba otkriti. Ipak, svrha uviaja se moze podijeliti i prezentovati u nekolko stavki. Pa stoga, svrha uviaja je: da se utvrdi da li je odreeni dogaaj krivino djelo za koje se goni po slubenoj dunosti, ili ne; da se utvrde bitni elementi krivinog djela; da se utvrde indicije po osnovu kojih de se pronadi izvrilac; da se otkriju, fiksiraju i protumae svi tragovi, naeni na licu mjesta; da se utvrdi identitet rtve, itd.

Dokazana snaga uviaja

Rezultati prikupljeni uviajem, imaju veliku dokaznu vrijednost u daljem postupku. Naime, sam zapisnik o uviaju predstavlja jedno od najznaajnih dokaznih sredstava. U Zakoniku o krivinom postupku Crne Gore je predvien zapisnik o uviaju kao dozvoljeno, zakonsko dokazno sredstvo. Rezultati prikupljeni uviajem, predstavljade znaajnu dokaznu vrijednost u postupku, samo ukoliko su dobijeni na Zakoniku o krivinom postupku predvien nain i ako su u skladu sa osnovnim pravilima kriminalistike. Kvantitet dokazne snage uviaja zavisi od vremenskog perioda u kojem se uviaj preduzima. Pa tako, vedu dokazanu vrijednost ima uviaj koji se preduzima u kradem vremenskom razmaku od izvrenja krivinog dijela. 4

3 4

Vladimir Krivokapid, Kriminalistika taktika, Beograd, 2008, str.266 B. Simonovic, Op.CiT., str. 324

Kriminalistike verzije
Kriminalistike verzije se mogu poistovjetiti sa planom. One i predstavljaju neku pretpostavku bududeg djelovanja. U literaturi je postojao razliit stav o definisanju kriminalistikih verzija. Najede se polazilo od teolokog znaenja pa sve do psiholokih. Verzije u ekonomiji predstavljaju svjesno regulisane raspodjele ukupnog proizvodnog rada na razne oblasti proizvodnje. Verzija u kriminalistici bi predstavljala svjesno planiranje svih bududih poteza u postupku, koji se odnose na ved saznajne injenice o datoj stvari. Kriminalistika verzija bi se mogla odrediti kao misaona konstrukcija, odnosno radna pretpostavka o kriminalnoj djelatnosti, krivinom dogaaju, uiniocu djela, koje stvaraju nadleni organi, pretkrivinog i krivinog postupka na osnovu svih kriminalistikih, krivino-materijalnih i krivino-procesnih pravno relevantnih injenica5. Iz nevedene definicije bi se moglo zakljuiti i nekoliko osnovnih obiljeja kriminalistike verzije. Prvo, one predstavljaju odreenu misaonu proceduru, u kojoj je sadran cjelishodan plan o svim elementima krivinog djela i preduzimanju svih neophodnih radnji. Drugo, ti planovi se ne odnose samo na krivino djelo, ved na cijelu krivinu stvar, obuhvatajudi tu i uesnike u vrenju krivinog dijela (izvrilac, sauesnici), posljedice krivinog djela, otedenog, rtvu i sl. Konano, postavlja se pitanje ko je tvorac kriminalistike verzije? Kriminalistike verzije stvaraju nadleni organi pretkrivinog i krivinog postupka. Dakle, to moe biti dravni tuilac, sudija za istragu ili drugi ovladeni organ.

Uviaj i kriminalistike verzije

Kao jedno od obiljeja kriminalistikih verzija jesu upravo injenice na osnovu kojih se verzije postavljaju. Pa se postavlja pitanje koje su to injenice na osnovu kojih nadleni organi stvaraju kriminalistike verzije. Iz ved navedenih definicije sam ukazala da su to kriminalistike krivinomaterijalne i krivino-procesne pravno relevantne injenice. Obzirom da je Zakonom o krivinom postupku predvieno da injenino stanje predstavlja skup odluujudih injenica, dok se u literaturi moe nadi definicija injeninog stanja kao skup krivino-materijalnih i krivinoprocesnih pravno relevantnih injenica, moe se redi da se verzije zasnivaju i na pravno relativnom injeninom stanju.6 Ipak te injenice se prvenstveno indicije i dokazi. Veza izmeu uviaja i kriminalistikih verzija je uzajamnog karaktera. Naime, od samog uviaja zavisi ishod cijelog postupka, jer se na osnovu rezultata uviaja stvaraju odreene kriminalistike verzije. Ukoliko ti rezultati nisu vjerodostojni u svakom pogledu, krivini postupak moe poeti da skrede sa puta, pa ak i da se paralie. U toku i pretkrivinog i krivinog postupka na osnovu

5 6

www.pravopedija.rs Drago Radulovi, Krivino procesno pravo, Podgorica, 2009, str 149

rezultata dobijenih uviajem, mogu se stvarati kriminalistike verzije. Rezultati uviaja predstavljaju osnov za stvaranje kriminalistikih verzija.

Zakljuak
Kriminalistike verzije u mnogo emu zavise od rezultata koji su dobijeni uviajem, meutim, moe se ustanoviti da na stvaranje verzije utiu i druge okolnosti. Kolko god bili dobri rezultati uviaja, oni se mogu protumaiti drugaije i samim tim stvoriti potpuno drugaiju verziju od realne. Prilikom stvaranja verzija, neophodno je postupiti sa velikom objektivnodu uz redovne provjere tih verzija, a i provjere vjerodostojnosti rezultata dobijenih uviajem.

LITERATURA Drago Radulovid: Krivino procesno pravo Vladimir Krivokapi: Kriminalistika taktika www.pravopedia.rs www.google.me